Հիշել նախագիծը

«Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն և լրացումներ կատարելու մասին, Քաղաքացիական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին և «Նոտարիատի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագծեր

  • 1 - Կողմ

  • 3 - Դեմ

Ամփոփաթերթում ներառվում են նախագծի վերաբերյալ ներկայացված բոլոր բովանդակային առաջարկությունները, առցանց գրվածները` 2 աշխատանքային օրվա, էլ. փոստով ուղարկվածները` 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում

h/h Առաջարկության հեղինակը, ստացման ամսաթիվը Առաջարկության բովանդակությունը Եզրակացություն Կատարված փոփոխությունը
1 2 3 4
1 Գևորգ Մալխասյան 24.07.2019 12:57:06 Սույն օրենքների նախագծերով նախատեսվող նոտարի կողմից անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման պարտականության վերաբերյալ հայտնում եմ՝ 1. Անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների գրացումը, ոչ թե անձի պարտականությունն է, այլ իրավունքը, և պետությունն իրավասու չէ որևէ կերպ գրանցման պահանջը պարտադրել քաղաքացիաիրավական հարաբերությունների կողմերին: ՀՀ Սահմանադրության 39-րդ հոդվածի և ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 3-րդ հոդվածի համաձայն գործարքի կողմերին իրավունք ունեն ընդհանրապես չգրանցել դրանից ծագող իրավունքները՝ համաձայն լինելով, որ այն կարող է ճանաչվել առոչինչ: Բացի այդ օրենսդիրը գիտակցաբար է որոշակի ժամկետ տրամադրել կողմերին իրենց իրավունքներիկ գրանցման համար, քանի որ գործարքի նոտարական վավերացումից հետո կողմերը կարող է ունենա թե ֆինանսական և թե այլ խնդիրներ: Մասնավորապես կողմերն այդ ընթացքում պարտավոր են իրականացնել օրենքով նախատեսված գույքի ընդունում-հանձնումը: Չի ընդունվել Քաղաքացիաիրավական հարաբերությունների ոլորտում պարտականություններն ունեն որոշակի առանձնահատկություններ, որոնցով դրանք տարբերվում են պարտականությունների այլ տեսակներից: Մասնավորապես՝ դրանք առավել հաճախ կամավոր են. նրանք, ինչպես և սուբյեկտիվ քաղաքացիական իրավունքներն առաջանում են, որպես կանոն, քաղաքացիական իրավունքի սուբյեկտների կամքով և կատարվում են նույնպես հիմնականում նրանց կամքով: Քաղաքացիական իրավահարաբերություններում պարտավոր անձն ունի որոշակի ազատություն, որը դրսևորվում է մի քանի ասպեկտներով. առաջին հերթին նրանում, որ դեպքերի մեծամասնությունում քաղաքացիական իրավունքի սուբյեկտը ինքնուրույնաբար է իր վրա դնում պարտականություններ: Երկրորդ, պարտավոր անձի հայեցողության ազատությունը դրսևորվում է դրված պարտավորությունն իրականացնելու եղանակի ընտրության մեջ, եթե այդպիսին նախատեսված է օրենքով կամ պայմանագրով: Ամեն դեպքում տվյալ ազատությունը սահմանափակվում է ինքնին պարտավորությունում ներդրված պարտադիր վարքագծի շրջանակներով: Երրորդ, չնայած նրան, որ հայեցողությունը ենթադրում է ընտրության ազատություն իրավաչափ վարքագծի շրջանակներում, չի կարելի ժխտել, որ քաղաքացիական իրավունքի սուբյեկտներին տրամադրված է ընտրություն՝ անել կամ չանել դրված պարտավարությունները: Այստեղ կարևորվում է նաև քաղաքացիաիրավական պարտականությանը բնորոշ ևս մեկ առանձնահատկություն. դա նրա կատարման ապահովվածությունն է պետական հարկադրանքով, որը քաղաքացիական պարտականությունների դեպքում պարտադիր հատկանիշ չէ: Բացի այդ քաղաքացիաիրավական պարտականությունների դեպքում դրա կատարելու կամ չկատարելու հետ կապված իրավական հետևանքի առաջացումը նույնպես, որպես կանոն, տեղի է ունենում մյուս կողմի կամահայտնության հիման վրա: Այսպես, տվյալ դեպքում անձի մոտ առկա է գույքի նկատմամբ իրավունքները պետական գրանցման ներկայացնելու պարտականություն, որը տվյալ դեպքում բխում է պայմանագրից: Իրավունքի պետական գրանցումն իրականացնելու կողմերի պարտականության առաջացման համար հիմք է գործարքը, իսկ ինքնին պետական գրանցումն իրականացնող մարմնին դիմելու գործողությունը՝ պայմանագրային պարտականության կատարում: Սակայն, ինչպես նշվեց վերևում, քաղաքացիական պարտականությունը կատարելը կամ չկատարելը անձի իրավասության շրջանակում է, դա նրա ազատ ընտրությունն է: Այնուամենայնիվ, օրենքը, հաշվի առնելով պարտավորությունների պատշաճ կատարման կարևորությունը իրավահարաբերության սուբյեկտների և առհասարակ հասարակության համար, նախատեսում է, որպես կանոն, համապատասխան իրավական հետևանքներ, դրանք չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու համար: Տվյալ դեպքում համապատասխան իրավական հետևանքները նախատեսված են քաղաքացիական օրենսգրքի 302-րդ հոդվածով: Ճիշտ է այն պնդումը, որ պետությունն իրավասու չէ որևէ կերպ գրանցման պահանջը պարտադրել քաղաքացիաիրավական հարաբերությունների կողմերին: Սակայն, պետք է նշել, որ նախագծով նախատեսվող կարգավորումները ամենևին պարտադրանք չեն նախատեսում: Պարզապես ի տարբերություն ներկայումս գործող կարգավորումների՝ կողմերը համապատասխան իրավական հետևանքներ առաջացնելու մտադրության բացակայության դեպքում, չպետք է գործարքը ներկայացնեն նաև նոտարին՝ վավերացման համար, քանի որ նախագծով առաջարկվող կարգավորումը նոտարին ներկայացվող դիմումի հետ կապում է միաժամանակ երկու իրավական հետևանքի առաջացում: Ինչ վերաբերում է ֆինանսական կամ այլ խնդիրներին, ապա տվյալ դեպքում խոսքը այդքան էլ մեծ գումարների մասին չէ: Ներկայումս գործող կարգավորման պարագայում գրանցման պարտականությունը պետք է կատարվի մեկամսյա ժամկետում, այսինքն՝ մեկ ամիս ժամկետ է տրված գրանցման հետ կապված ֆինանսական և այլ խնդիրները լուծելու համար, ուստի այս դեպքում ևս կարելի է խուսափել նշված մտավախություններից նոտարին գրանցմանն ուղղված գործառույթներն իրականացնելու համար ավելի երկար ժամկետ տրամադրելու միջոցով: Մյուս հարցի կապակցությամբ, որը վերաբերում է գույքի ընդունում-հանձնում իրականացնելու համար անհրաժեշտ ժամանակին, պետք է նշենք, որ քաղաքացիական օրենսգրքի 449-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն այն պայմանագիրը, որից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման, կնքված է համարվում այդ իրավունքի գրանցման պահից: Պայմանագրով նախատեսված բոլոր իրավունքներն ու պարտականությունները ծագում են կնքված համարվելու պահից, այսինքն՝ տվյալ դեպքում իրավունքներն ու պարտականությունները ծագում են պետական գրանցումից հետո միայն: Գնորդի և վաճառողի միջև փոխանցման ակտի կամ գույքը հանձնելու մասին այլ փաստաթղթի ստորագրումը հավաստում է նրանց կողմից անշարժ գույքի առուվաճառքի պայմանագրի կատարումը գույքը հանձնելու պարտավորությունը կատարելու մասով և չի ազդում անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի փոխանցման վրա, քանի որ ձեռքբերողի մոտ սեփականության իրավունքի ծագումը օրենքը կապում է տվյալ իրավունքի պետական գրանցման պահի հետ և ոչ թե գույքի փոխանցման: Ինքնին անշարժ գույքի փոխանցումը սեփականության իրավունքի պետական գրանցման հիմք չէ, և ըստ էության կարող է իրականացվել ինչպես դրանից առաջ, այնպես էլ հետո, քանի որ «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքի 1-ին, 24-րդ և 25-րդ հոդվածների վերլուծությունից բխում է, որ պետական գրանցման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի շարքում չի մատնանշվում փոխանցման ակտը, բացառությամբ 36-րդ հոդվածի 5-րդ մասով նախատեսված դեպքի, և պետական գրանցման հիմք է դիտվում պայմանագիրը կամ անշարժ գույքի հետ կապված այլ գործարքը: Ուստի, չնայած օրենքը հստակ կանոն չի նախատեսում փոխանցման ակտը իրավունքի պետական գրանցումից առաջ կամ հետո իրականացնելու վերաբերյալ, սակայն, ելնելով վերոգրյալից, կարող ենք ասել, որ որպես պարտականություն անշարժ գույքը հանձնելը ծագում է միայն իրավունքի գրանցումից հետո, քանի որ միայն այդ պահից է պայմանագիրը համարվում կնքված և միայն այդ պահից են ծագում պայմանագրով նախատեսված իրավունքներն ու պարտականությունները:
2 Գևորգ Մալխասյան 24.07.2019 12:57:06 2. Նախագիծը մշակելիս հաշվի չի առնվել ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 2-րդ և 3-րդ մասերի պահանջները, համաձայն որի՝ Քաղաքացիական օրենսդրությունը հիմնվում է իր կողմից կարգավորվող հարաբերությունների մասնակիցների հավասարության, կամքի ինքնավարության եւ գույքային ինքնուրույնության, սեփականության անձեռնմխելիության, պայմանագրի ազատության, մասնավոր գործերին որեւէ մեկի կամայական միջամտության անթույլատրելիության, քաղաքացիական իրավունքների անարգել իրականացման անհրաժեշտության, խախտված իրավունքների վերականգնման ապահովման, դրանց դատական պաշտպանության սկզբունքների վրա: Քաղաքացիները եւ իրավաբանական անձինք քաղաքացիական իրավունքները ձեռք են բերում ու իրականացնում իրենց կամքով եւ ի շահ իրենց: Նրանք ազատ են պայմանագրի հիման վրա սահմանելու իրենց իրավունքները եւ պարտականությունները, որոշելու պայմանագրի` օրենսդրությանը չհակասող ցանկացած պայման: Քաղաքացիական իրավունքները կարող են սահմանափակվել միայն օրենքով, եթե դա անհրաժեշտ է պետական եւ հասարակական անվտանգության, հասարակական կարգի, հանրության առողջության ու բարքերի, այլոց իրավունքների եւ ազատությունների, պատվի ու բարի համբավի պաշտպանության համար: Չի ընդունվել Նախագծով առաջարկվող կարգավորումները չեն հակասում կամքի ինքնավարության, մասնավոր գործերին որևէ մեկի կամայական միջամտության անթույլատրելիության և քաղաքացիական իրավունքի մյուս սկզբունքներին (հոդված 3, մաս 2): Այստեղ նախ անհրաժեշտ է անդրադառնալ պետական գրանցման համար ներկայացվող դիմումի իրավական բնույթին: Անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցման դիմումին բնորոշ են իրային իրավունքի փոխանցմանն ուղղված տնօրինչական գործարքի հատկանիշներ: Ըստ էության, օտարումը միայն մինչև որոշակի պահ է ապահովվում կողմերի կողմից: Պետական գրանցման համար դիմում ներկայացնելն անհրաժեշտ ընթացակարգային նախապայման է պետական գրանցման գրառումն անելու և տնօրինման արդյունքի առաջացման համար: Հաշվի առնելով անշարժ գույքի հետ կապված հարաբերությունների կարևորությունն ու այդ ոլորտում իրավական որոշակիությունը, հստակությունն ապահովելու անհրաժեշտությունը՝ պետությունը այստեղ իրավունքների և պարտականությունների ծագումը չի պայմանավորում միայն կողմերի կամքով, դրանք ծագում են վարչական մարմնի՝ կադաստրի կողմից համապատասխան գրանցում անելուց հետո: Պետական գրանցման համար դիմում ներկայացնելով՝ անձն ըստ էության իրականացնում է իր տնօրինման իրավազորությունը (գործողություն, որն ուղղված է իրավական հետևանքների առաջացմանը՝ իրի իրավաբանական ճակատագիրը փոփոխելուն): Սակայն դա գործընթացի մի մասն է. տնօրինման իրավազորության վերջնանպատակի իրականացման համար անհրաժեշտ է պետական մարմնի կողմից համպատասխան գրառում: Այսինքն՝ տվյալ դեպքում տնօրինման իրավազորության որոշակի ծավալով օժտվում է սեփականատեր չհանդիսացող անձը: Այստեղ անհրաժեշտ է բացահայտել տնօրինման իրավազորության բովանդակությունը, ինչի տեսանկյունից հատկապես հետաքրքրական են Սահմանադրական դատարանի՝ 2012 թվականի փետրվարի 24-ի թիվ ՍԴՈ-1009 որոշման վերլուծությունները: Գույքի տնօրինման իրավունքի բովանդակությունը բացահայտված է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 163-րդ հոդվածում: Դրանում, մասնավորապես, շեշտվում է, որ «տնօրինման իրավունքը գույքի ճակատագիրը որոշելու իրավաբանորեն ապահովված հնարավորությունն է»: Միաժամանակ, նույն հոդվածի 2-րդ մասը սահմանում է, որ «սեփականատերն իրավունք ունի իրեն պատկանող գույքի նկատմամբ, իր հայեցողությամբ, կատարել օրենքին չհակասող և այլ անձանց իրավունքներն ու օրենքով պահպանվող շահերը չխախտող ցանկացած գործողություն, այդ թվում` իր գույքը որպես սեփականություն օտարել այլ անձանց, նրանց փոխանցել այդ գույքի օգտագործման, տիրապետման և տնօրինման իրավունքները, գույքը գրավ դնել կամ տնօրինել այլ եղանակով»: Տնօրինման իրավազորությունը ենթադրում է սեփականատիրոջ կողմից օրենքով նախատեսված շրջանակներում ու կարգով գույքի նկատմամբ գործողություններ կատարելու կամ վերջինից ձեռնպահ մնալու միջոցով իր գույքի իրավական և փաստացի ճակատագիրը որոշելու իրավունք: Դա ոչ այլ ինչ է, քան հայեցողություն կամ, այլ կերպ` գույքի ճակատագրի հանդեպ ՀՀ Սահմանադրության 31-րդ հոդվածի առաջին մասում նախանշված շրջանակներում և օրենքով սահմանված պայմաններում ու կարգով ինքնավար կամք դրսևորելու իրավունք: Սակայն այդ կամքի ինքնավարությունը չի կարող անսահման լինել և չի կարող հակասել օրենքին, խախտել այլ անձանց իրավունքներն ու օրինական շահերը: Սեփականության տնօրինման իրավունքի հիմքում թե՛ Սահմանադրությամբ և թե՛ օրենքով դրված է սեփականատիրոջ հայեցողությունը, ինքնավար կամքի դրսևորումը: Այդ հայեցողությունն ունի սուբյեկտիվ բնույթ, պետք է դրսևորվի տվյալ անձի կամաարտահայտմամբ: Սահմանադրական դատարանը սեփականության իրավունքի իրացման, մասնավորապես, գույքի տնօրինման իրավունքի առումով նշում է, որ ՀՀ Սահմանադրության 31-րդ հոդվածի իրավական բովանդակությունից բխում է «անձի հայեցողության» կամ այլ կերպ` «իրավահարաբերությունների սուբյեկտների ինքնավար կամքի դրսևորման» սկզբունքը, քանի որ այս դեպքում իրավական ելակետը … սեփականության իրավունքի իրացման հարցում անձի հայեցողության կոնկրետ առկայությունն է: Նույն որոշմամբ անդրադառնալով լիազորությունների իրականացման հարցին՝ Սահմանադրական դատարանը նշել է՝ ««Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի բազմաթիվ հոդվածների (մասնավորապես` 14-20) իրավական տրամաբանությունից բխում է, որ լիազորությունն իրավահարաբերության սուբյեկտին տրվող իրավունք ու պարտականություն է` օրենսդրությամբ նախատեսված իրավաչափ գործողություն կատարելու համար: Սուբյեկտիվ իրավունքների պաշտպանության առումով լիազորվողը նման լիազորությամբ կարող է օժտվել օրենքի ուժով կամ իրավահարաբերությունների սուբյեկտների ինքնավար կամքի դրսևորմամբ: Քաղաքացիաիրավական հարաբերություններում այն ենթադրում է նաև` լիազորել անձին լիազորողի (լիազորողների) անունից կատարել գործողություններ, որոնք վերջինիս (վերջիններիս) սուբյեկտիվ իրավունքների իրացման արդյունքում կարող են որոշակի իրավական հետևանքներ առաջացնել:»: Նախագծով առաջարկվող օրենսդրական նման կարգավորման պարագայում ստացվում է, որ նոտարին օրենքով սահմանված կարգով ներկայացված դիմումը անձի ինքնավար կամքի, հայեցողության դրսևորում է, որը նոտարին օժտվում է համապատասխան լիազորությամբ: Նման դիմումը նշանակում է գույքի «տնօրինմանն» ուղղված հետագա գործողությունները կատարելու համաձայնություն: Ըստ էության նոտարին ներկայացված դիմումին օրենքով տրվում է այնպիսի իրավաբանական ուժ, այնպիսի կարգավիճակ, որը մինչ այս տրված էր պետական գրանցումն իրականացնող մարմնին ներկայացված դիմումին: Ուստի, տվյալ դեպքում չի կարող խոսք լինել անձի սուբյեկտիվ իրավունքի իրականացմանը որևիցե անթույլատրելի միջամտության մասին: Օրենքի նախագծով առաջարկվող կարգավորման պարագայում ստացվում է, որ նոտարին ներկայացված դիմումը՝ ուղղված գործարքի վավերացմանը, օրենքի ուժով ենթադրում է նաև այլ իրավական հետևանքի առաջացում, որը տվյալ դեպքում նոտարի կողմից պետական գրանցման դիմում ներկայացնելու պարտականությունն է: Այսինքն՝ ըստ էության տվյալ դեպքում նոտարին ներկայացվող դիմումի հետ օրենսդիրը կապում է ևս մեկ իրավական հետևանք: Ընդ որում պետք է նշել, որ առաջարկվող կարգավորումները լիովին համապատասխանում են իրավունքի գերակայության և իրավական որոշակիության սկզբունքներին: Իրավական պետության կարևորագույն հատկանիշներից է իրավունքի գերակայությունը, որի ապահովման գլխավոր պահանջներից են իրավական որոշակիության սկզբունքը, իրավահարաբերությունների կարգավորումը բացառապես այնպիսի օրենքներով, որոնք համապատասխանում են որակական որոշակի հատկանիշների` հստակ են, կանխատեսելի, մատչելի (ՍԴՈ-1439, ՍԴՈ-1270): ՀՀ սահմանադրական դատարանը բազմիցս անդրադարձել է Սահմանադրության 79-րդ հոդվածում ամրագրված որոշակիության սկզբունքին, գտնելով, որ այն նշանակում է, որ օրենքները պետք է լինեն այնպիսին, որ համապատասխան հարաբերությունների մասնակիցները ողջամիտ սահմաններում ի վիճակի լինեն կանխատեսել իրենց վարքագծի հետևանքները և վստահ լինեն ինչպես իրենց պաշտոնապես ճանաչված կարգավիճակի անփոփոխելիության համար, այնպես էլ ձեռք բերված իրավունքների և պարտավորությունների հարցում (ՍԴՈ-630, ՍԴՈ-1142, ՍԴՈ-1270, ՍԴՈ-1418, ՍԴՈ-1439): Նախագծով առաջարկվող կարգավորումները լիովին համապատասխանում են նշված պահանջներին, և անձը, համապատասխան դիմում ներկայացնելով, գիտակցում է դրանից բխող իրավական հետևանքները, իր իրավունքների և պարտականությունների բնույթն ու ծավալը: Այսպիսով, ինչ վերաբերում է մասնավոր գործերին որևէ մեկի կամայական միջամտության անթույլատրելիության սկզբունքին, ապա նշենք, որ պետական գրանցման ինստիտուտի առկայությունն արդեն իսկ ենթադրում է որոշակի միջամտություն, որը սակայն լիովին համապատասխանում է Սահմանադրության 78-րդ հոդվածի պահանջներին: Այս հարցին անդրադարձել է նաև Սահմանադրական դատարանն իր ՍԴՈ-1448 և ՍԴՈ-1479 որոշումներում: Միևնույն ժամանակ, Սահմանադրական դատարանն իր՝ 2012 թվականի փետրվարի 24-ի թիվ ՍԴՈ-1009 որոշման մեջ, խոսելով սեփականության իրավունքի սահմանափակման թույլատրելի դեպքերի մասին, նշում է, որ ցանկացած այլ դեպքում սեփականության իրավունքի իրացման գործընթացում միջամտությունը սեփականատիրոջ հայեցողությանը, սեփականատիրոջ գույքի տնօրինումն առանց այդ հայեցողության հստակ արտահայտման և դրսևորման չի կարող համարվել իրավաչափ և կհանդիսանա սեփականության իրավունքի խախտում: Մինչդեռ տվյալ դեպքում, ինչպես ակնհայտորեն երևում է վերը նշված վերլուծությունից, նոտարին դիմում ներկայացնելով, անձը հստակ արտահայտում է իր կամքը, իր հայեցողությունը, ուստի նման միջամտությունը լիովին իրավաչափ է: Ո´չ պետական գրանցումն իրականացնող մարմինը, ո´չ էլ նոտարը չեն մտնում մասնավոր ոլորտ և պայմանագրի կողմերի համար չեն առաջացնում իրավունքներ, պարտականություններ՝ առանց այդ կապակցությամբ նրանց կամքի արտահայտման: Սեփականության իրավունքի փոխանցման գրանցումը չի իրականացվում հանրային մարմնի կողմից կամային կերպով, իր գործունեության մեջ գրանցումն իրականացնող մարմինն առաջնորդվում է կողմերի կամահայտնությամբ, որն ուղղված է որոշակի իրավական հետևանքների առաջացմանը: Պետական գրանցումն իրականացնող մարմինը պետական գրանցման ակտով չի լրացնում պայմանագրի կողմերի կամքը՝ ուղղված գույքը օտարելուն (ձեռք բերելուն): Հակառակը կնշանակեր մասնավոր գործերին պետության՝ օրենքով չնախատեսված և անթույլատրելի միջամտություն, որը կհակասեր քաղաքացիական օրենսգրքում ամրագրված կարևորագույն պոստուլատներից մեկին. քաղաքացիները (ֆիզիկական անձինք) և իրավաբանական անձինք ձեռք են բերում և իրականացնում են իրենց քաղաքացիական իրավունքները իրենց կամքով և իրենց շահերից ելնելով:
3 Գևորգ Մալխասյան 24.07.2019 12:57:06 3. «Նոտարիատի մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի համաձայն պարտավոր է իրականացնել միայն նոտարական գործողություններ: Իրավունքի գրանցումը նոտարական գործողություն չէ և չի կարող պարտադրվել նոտարին: Նույն օրենքի 15-րդ հոդվածի համաձայան նոտարի կողմից իրականացվող նոտարական գործողություններն ու ծառայությունները վճարով են: Ընդ որում ոչ նոտարական գործողությունների համար ծառայությունների վճարը սահմանում է նոտարը: Այս պայմաններում անձանց վրա դրվում է նաև նոտարի կողմից մատուցվող ոչ նոտարական գործողությունների համար լրացուցիչ վճարումներ կատարելու պարտականություն ևս, որն անընդունելի է: 4. Նոտարն իրավունք չունի առանց կողմերի կողմից սահմանված կարգով տրված լիազորության իրականացնել պայմանագրի կողմերի կողմից կնքված պայմանագրից բխող իրավունքի գրանցում, քանի որ այդ գրանցման հետևանքով մի կողմը ձեռք է բերում իրավունք, իսկ մյուս կողմը կարող է այն կորցնում է: Այս պայմաններում առանց անձի գրավոր համաձայնության իրավունքի պետական ցանկացած գրանցման փաստ անվավեր կճանաչվի ցանկացած դատարանի կողմից: 5. Ըստ էության սույն նախագծով գործարքների նկատմամբ իրավունքների գրանցման քաղաքացիաիրավական հարաբերությունները դառնում են վարչաիրվական հարաբերություններ, որը հակասում է ՀՀ քաղաքացիական օրենսդրության սկզբուքններին: 6. Նույն մոտեցումները վերաբերվում են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 505-րդ հոդվածի փոփոխությոնը, որով ևս պետությունը խախտում է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 3-րդ հոդվածի սկզբունքները՝ անհիմն ու անօրինական ձևով միջամտելով անձանց քաղաքացիաիրավական հարաբերություններին: 3. Չի ընդունվել Նոտարական գործողությունների թվարկը տրված է «Նոտարիատի մասին» ՀՀ օրենքի 36-րդ հոդվածի 1-ին մասով, որի 23-րդ կետի համաձայն նոտարն իրականացնում է նաև օրենքով նախատեսված նոտարական այլ գործողություններ: «Նոտարիատի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն նախատեսող նախագծով ավելացվում է նոտարական գործողության ևս մեկ տեսակ, այն է՝ անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների ծագմանը, փոփոխմանը, փոխանցմանն ուղղված գործարքներից (բացառությամբ միակողմ գործարքների) ծագող իրավունքները պետական գրանցման ներկայացնելը: Քաղաքացիների համար ոչ մի լրացուցիչ վճար կատարելու պարտականություն չի առաջանում, քանի որ համամասնորեն նվազեցվում է պետական գրանցումն իրականացնող լիազոր մարմնի ծառայության վճարը: 4. Չի ընդունվել տես կետ 2 5. Չի ընդունվել Գործարքների նկատմամբ իրավունքների գրանցման հետ կապված հարաբերությունները վարչական հարաբերություններ են, որոնք կարգավորվում են «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքով, իսկ առանձնահատկությունները՝ «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքով: 6. Ընդունվել է Քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ նախատեսող օրենքի նախագիծը հանվել է շրջանառությունից:
4 Գևորգ Մալխասյան 26.07.2019 12:23:13 Ի լրումն սույն նախագծի վերաբերյալ իմ նախորդ առարկությունների հայտնում եմ, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 436-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիր է համարվում երկու կամ մի քանի անձանց համաձայնությունը, որն ուղղված է քաղաքացիական իրավունքներ եւ պարտականություններ սահմանելուն, փոփոխելուն կամ դադարելուն: Նույն օրենսգրքի 448-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիրը համարվում է կնքված, եթե կողմերի միջեւ պահանջվող ձեւով համաձայնություն է ձեռք բերվել պայմանագրի բոլոր էական պայմանների վերաբերյալ: Իսկ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 449-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում է, որ այն պայմանագիրը, որից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման, կնքված է համարվում այդ իրավունքի գրանցման պահից: Վերոգրյալից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը տեխնիկական կամ ոչ էական հարց չէ: Գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը պայմանագրի կնքման շղթայի բաղկացուցիչ մասն է հանդիսանում, առանց որի պայմանագիրը չի համարվի կնքված: Վերոգրյալի համաձայն է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 302-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանվում է, որ եթե գործարքը կնքվել է պատշաճ ձեւով, իսկ կողմերից մեկը հրաժարվում է գործարքից ծագող իրավունքների գրանցումից, դատարանն իրավունք ունի մյուս կողմի պահանջով վճիռ կայացնել այդ իրավունքների գրանցման մասին: Սույն նորմից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցման համար պետք է դիմեն պայմանագրի բոլոր կողմերը, քանի որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումով անձինք փաստացի տնօրինում են գույքը՝ որոշում են դրա ճակատագիրը: Վերագրյալի համաձայն գտնում եմ, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցումը նոտարին կամ կողմերից միայն մեկին հանձնարարլով, ոչ միայն խախտվում են վերոհիշյալ նորմերի, այլ ՀՀ Սահմանադրության 60-րդ հոդվածի պահանջը: Չի ընդունվել Նախ նշենք, որ «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքով, որը սահմանում է գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման վարույթի առանձնահատկությունները, գործող կարգավորումների պարագայում միայն մեկ կողմի դիմումը բավարար է վարույթ հարուցելու և համապատասխան որոշում կայացնելու համար՝ առանց մյուս կողմի մասնակցության: Մասնավորապես՝ «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքի 24-րդ հոդվածի 6-րդ մասի 3-րդ պարբերության համաձայն գործարքից ծագող իրավունքների պետական գրանցման դիմում կարող է ներկայացնել այդ գործարքի կողմերից յուրաքանչյուրը: Օրենքի վերլուծությունից (24-րդ, 26-րդ հոդվածներ և այլն) պարզ է դառնում, որ իրավունքի պետական գրանցման վարույթն սկսելու հիմք է հանդիսանում գործարքի կողմերից միայն մեկի դիմումը, և մյուս կողմի մասնակցությունն այդ վարույթին ամենևին էլ պարտադիր չէ: Մինչդեռ անժխտելի է այն, որ իրավունքի պետական գրանցմամբ փոփոխվում է գործարքի երկու կողմերի իրավունքների և պարտականությունների ծավալը, այսինքն՝ միայն մի կողմի գործողության արդյունքում իրավունքներ են առաջանում կամ դադարում նաև մյուս կողմի համար: Իսկ ինչ վերաբերում է գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցումը նոտարին հանձնարարելուն, ապա նախորդ կետերում (կետ 1, 2) բերված հիմնավորումներից պարզ է դառնում, որ նախագծով առաջարկվող կարգավորումները չեն հակասում ո´չ քաղաքացիական օրենսդրության, ո´չ էլ Սահմանադրության դրույթները:
5 Գևորգ Մալխասյան 26.07.2019 12:23:39 Ի լրումն սույն նախագծի վերաբերյալ իմ նախորդ առարկությունների հայտնում եմ, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 436-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիր է համարվում երկու կամ մի քանի անձանց համաձայնությունը, որն ուղղված է քաղաքացիական իրավունքներ եւ պարտականություններ սահմանելուն, փոփոխելուն կամ դադարելուն: Նույն օրենսգրքի 448-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիրը համարվում է կնքված, եթե կողմերի միջեւ պահանջվող ձեւով համաձայնություն է ձեռք բերվել պայմանագրի բոլոր էական պայմանների վերաբերյալ: Իսկ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 449-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում է, որ այն պայմանագիրը, որից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման, կնքված է համարվում այդ իրավունքի գրանցման պահից: Վերոգրյալից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը տեխնիկական կամ ոչ էական հարց չէ: Գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը պայմանագրի կնքման շղթայի բաղկացուցիչ մասն է հանդիսանում, առանց որի պայմանագիրը չի համարվի կնքված: Վերոգրյալի համաձայն է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 302-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանվում է, որ եթե գործարքը կնքվել է պատշաճ ձեւով, իսկ կողմերից մեկը հրաժարվում է գործարքից ծագող իրավունքների գրանցումից, դատարանն իրավունք ունի մյուս կողմի պահանջով վճիռ կայացնել այդ իրավունքների գրանցման մասին: Սույն նորմից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցման համար պետք է դիմեն պայմանագրի բոլոր կողմերը, քանի որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումով անձինք փաստացի տնօրինում են գույքը՝ որոշում են դրա ճակատագիրը: Վերագրյալի համաձայն գտնում եմ, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցումը նոտարին կամ կողմերից միայն մեկին հանձնարարլով, ոչ միայն խախտվում են վերոհիշյալ նորմերի, այլ ՀՀ Սահմանադրության 60-րդ հոդվածի պահանջը: Չի ընդունվել Նախ նշենք, որ «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքով, որը սահմանում է գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման վարույթի առանձնահատկությունները, գործող կարգավորումների պարագայում միայն մեկ կողմի դիմումը բավարար է վարույթ հարուցելու և համապատասխան որոշում կայացնելու համար՝ առանց մյուս կողմի մասնակցության: Մասնավորապես՝ «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքի 24-րդ հոդվածի 6-րդ մասի 3-րդ պարբերության համաձայն գործարքից ծագող իրավունքների պետական գրանցման դիմում կարող է ներկայացնել այդ գործարքի կողմերից յուրաքանչյուրը: Օրենքի վերլուծությունից (24-րդ, 26-րդ հոդվածներ և այլն) պարզ է դառնում, որ իրավունքի պետական գրանցման վարույթն սկսելու հիմք է հանդիսանում գործարքի կողմերից միայն մեկի դիմումը, և մյուս կողմի մասնակցությունն այդ վարույթին ամենևին էլ պարտադիր չէ: Մինչդեռ անժխտելի է այն, որ իրավունքի պետական գրանցմամբ փոփոխվում է գործարքի երկու կողմերի իրավունքների և պարտականությունների ծավալը, այսինքն՝ միայն մի կողմի գործողության արդյունքում իրավունքներ են առաջանում կամ դադարում նաև մյուս կողմի համար: Իսկ ինչ վերաբերում է գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցումը նոտարին հանձնարարելուն, ապա նախորդ կետերում (կետ 1, 2) բերված հիմնավորումներից պարզ է դառնում, որ նախագծով առաջարկվող կարգավորումները չեն հակասում ո´չ քաղաքացիական օրենսդրության, ո´չ էլ Սահմանադրության դրույթները: