ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԻԾ

ՆԱԽԱԳԻԾ

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՈՐՈՇՈՒՄ

 

«_____» _____________ 2022 թվական   N ______-Ն

 

ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ  ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ  ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 Ղեկավարվելով «Տեխնիկական անվտանգության ապահովման պետական կարգավորման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 21-րդ կետով` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Սահմանել հանքային պարարտանյութերի պահպանման և անվտանգ շահագործման տեխնիկական անվտանգության կանոնները` համաձայն հավելվածի:
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է պաշտոնական հրապարակման պահից:

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎԱՐՉԱՊԵՏ                                                                  

ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆՅԱՆ

 

 

 

 

 

 

 

Հավելված

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության

2022 թվականի ____________ ________ թիվ ___-Ն որոշման

 

 

Տեխնիկական անվտանգության կանոններ

հանքային պարարտանյութերի պահպանման և անվտանգ շահագործման

 

 

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
2. Հանքային պարարտանյութերի պահպանման և անվատանգ շահագործման տեխնիկական անվտանգության կանոնները (այսուհետ՝ Կանոն) սահմանում են տեխնիկական անվտանգության պահանջներ՝ հանքային պարարտանյութերի պահպանման և անվտանգ շահագործման վերաբերյալ` մարդու կյանքն ու առողջությունը, շրջակա միջավայրը և գույքը պաշտպանելու համար` կանխելով այնպիսի գործողություններ, որոնք ապակողմնորոշում են սպառողներին՝ կապված դրանց նշանակության և անվտանգության հետ:
3. Սույն Կանոնի պահանջները տարածվում են բոլոր տեսակի պարզ և բարդ հանքային պարարտանյութերի վրա, բացառությամբ օրգանական պարարտանյութերի:

                                                  

2. ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՈՒ ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ
3. Սույն Կանոնում օգտագործվում են հետևյալ հասկացությունները և տերմինները`

          1) հանքային պարարտանյութերի անվտանգություն` կանխարգելիչ միջոցառումների համակարգ, որը բացառում է հանքային պարարտանյութերի վտանգավոր հատկությունների ազդեցությունը  մարդու, շրջակա միջավայրի և գույքի վրա.

          2) հատիկավոր հանքային պարարտանյութ՝ հանքային պարարտանյութ, որը ստացվել է կտրման, սեղմման կամ կառուցվածքային` հատիկավորման եղանակներով և բաղկացած է հիմնականում մասնիկներից, որոնք չափսերով 1 մմ-ից մինչև 6 մմ են.

          3) հեղուկ հանքային պարարտանյութ՝ համապատասխան լուծիչում լուծույթի կամ սուզպենզիայի ձևով համապատասխան սնուցող էլեմենտներով:

          4) արտադրող՝ իրավաբանական անձ, ներառյալ օտարերկրյա կամ անհատ ձեռնարկատեր, որը զբաղվում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում հանքային պարարտանյութերի արտադրությամբ, և որը պատասխանատու է այդ պարարտանյութերի համապատասխանությանը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պահանջներին.

          5) ներմուծող՝ իրավաբանական անձ,  որը արտասահմանյան ոչ ռեզիդենտ գործընկերներից Հայաստանի Հանրապետության տարածք է փոխադրում հանքային պարարտանութեր, և որը պատասխանատու է այդ պարարտանյութերի համապատասխանությանը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջներին.

          6) հանքային պարարտանյութ՝ արդյունաբերական կամ բրածո ծագման պարարտանյութ, որը պարունակում է հանքային սնուցող էլեմենտներ.

          7) ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութեր՝ հանքային պարարտանյութեր, որոնք հետագա օգտագործման ենթակա չեն,  ժամկետը լրանալու պատճառով   ոչ օգտագործելի, որի արդյունքում փոփոխության են ենթարկվում ֆիզիկական, քիմիական և սպառողական հատկությունները, ուստի պահպանման և տեղափոխման պայմանների խախտումների պատճառով արգելված է օգտագործման համար` կապված մարդկանց, կենդանիների և (կամ) բույսերի առողջության վրա հայտնաբերված բացասական ազդեցության հետ.

          8) պարզ հանքային պարարտանյութ՝ ունի միայն մեկ երաշխավորված ակտիվ նյութի պարունակություն,

          9) բարդ հանքային պարարտանյութ՝ կոմպլեքս  պինդ կամ հեղուկ հանքային պարարտանյութ, որում բոլոր մասնիկները, բյուրեղները կամ հատիկամասնիկերը ունեն միատեսակ  կամ նման քիմիական բաղադրություն.

          10) օրգանական պարարտանյութ՝  բուսական կամ կենդանական ծագման օրգանական նյութեր պարունակող պարարտանյութ.

          11) հանքային պարարտանյութերի անվտանգության անձնագիր (այսուհետ` անվտանգության անձնագիր)՝ քիմիական նյութերի համար անվտանգության անձնագրի տեսքով մշակված փաստաթուղթ, որը հանդիսանում է հանքային պարարտանյութերի համար տեխնիկական փաստաթղթերի պարտադիր մաս և պարունակում է տեղեկատվություն տվյալ  հանքային պարարտանյութի բաղադրության,  հատկությունների, արտադրողի և (կամ) ներմուծողի մասին, անվտանգության պահանջների և միջոցառումների մասին, անվտանգ փոխադրման, օգտագործման և պահպանման եղանակների մասին.

          12) սպառող՝ անհատ, որը մտադրվում է գնել կամ պատվիրել, օգտագործել հանքային պարարտանյութեր, բացառապես անձնական տնային տնտեսությունում օգտագործելու համար, որոնք կապված չեն ձեռնարկատիրական գործունեության իրականացման հետ.

          13) կանխարգելիչ միջոցառումներ՝ միջոցներ, որոնք պետք է ձեռնարկվեն՝ կանխելու կամ նվազագույնի հասցնելու պարարտանյութերի վտանգավոր հատկությունների ազդեցության պատճառով առաջացող անբարենպաստ հետևանքները.

          14) գնորդ՝ ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ, ներառյալ սպառողը, որը գնում է ապրանքներ` դրանք օգտագործելու համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ չարգելված ցանկացած նպատակների համար.

3. ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4. Հանքային պարարտանյութերն ունեն տեսակներ: Հանքային պարարտանյութի տեսակը կատեգորիա է, որը որոշվում է ակտիվ բաղադրիչով, իսկ ակտիվ բաղադրիչը՝ հիմնական սնուցիչ էլեմենտն է, որը պարունակվում է պարարտանյութի բաղադրության մեջ:
5. Հանքային պարարտանյութերը դասակարգվում են ըստ քիմիական նյութերի վտանգավորության դասերի:
6. Հանքային պարարտանյութը կարող է լինել կոմպլեքս: Այդ դեպքում այն պարունակում է առնվազն երկու ակտիվ բաղադրիչ:
7. Միկրոպարարտանյութը հանքային պարարտանյութ է, որի մեջ ակտիվ բաղադրիչը միկրոէլեմենտ է (բորի, կոբալտի, պղնձի, երկաթի, մանգանի, մոլիբդենի, ցինկի և այլնի տեխնիկական աղեր):
8. Օրգանահանքային պարարտանյութը օրգանական և հանքային պարարտանյութերի խառնուրդ է, որը ստացվել է մեկ տեխնոլոգիական գործընթացում կամ մեխանիկական խառնման միջոցով:
9. Փոշոտ պարարտանյութը հանքային պարարտանյութ է, որը բաղկացած է հիմնականում 1 մմ չափից փոքր մասնիկներից:
10. Հանքային պարարտանյութերը, որոնք դասակարգվել են ըստ մի շարք վտանգավորության դասերի, նրանց հանդեպ կիրառվում են այն բոլոր անվտանգության պահանջները, որոնք համապատասխանում են վտանգավորության բոլոր պահանջներին:
11. 11. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում շրջանառվող հանքային պարարտանյութերը պետք է համապատասխանեն քիմիական և ճառագայթահարման անվտանգության չափանիշներին՝ համաձայն Ձև 1-ի:

Ձև 1

Հանքային պարարտանյութերի քիմիական անվտանգության չափաքանակներ.

№ հ/հ	Քիմիական անվտանգության չափաքանակներ	ցուցանիշները
1	Ներծծվող նյութի զանգվածայինբաժին (ազոտ, ֆոսֆոր, կալիում),%	Պետական ​​գրանցման ընթացքում պետք է համապատասխանի սահմանված արժեքին
2	միկրո տարրերի զանգվածային բաժինը (ցինկ, պղինձ, մանգան, բոր, մոլիբդեն, կոբալտ, երկաթ),%
3	Գրանուլոմետրիկ բաղադրությունը հատիկավոր և փոշի պարարտանյութերի համար,%	Հատուկ հանքային պարարտանյութի համար պետք է նշվեն տեխնիկական փաստաթղթում
4	Հատիկների ստատիկ ամրություն, MPa	1,2 (12) – 30,0 (300)
5	Ցրվողականությունը հատիկավոր և փոշի պարարտանյութերի համար,%	100
6	Թունավոր տարրերի, ներառյալ կապարի, մկնդեղի, կադմիումի, կեղտաջրերի զանգվածային բաժինը %	Պետք է համապատասխանի պետական ​​գրանցման ընթացքում սահմանված ցուցանիշներին: Թունավոր տարրերի զանգվածային չափաբաժինը պետք է տրվի    տեխնիկական փաստաթղթում` նախատեսված տվյալ հանքային պարարտանյութի համար:
7	ամոնիումի նիտրատի 10% զանգվածային չափաբաժնով ջրային լուծույթի pH	ոչ պակաս 5,0
8	Ամոնիումի նիտրատի ծակոտկենությունը (յուղ պահելու ունակություն) 25-500C ջերմաստիճանում,% ոչ ավելին	4
9.	Դյուրավառ նյութերի պարունակությունը ամոնիումի նիտրատում. հանքային պարարտանյութերի համար, որոնք պարունակում են առնվազն 31,5% ազոտ ըստ զանգվածայի ,% ոչ ավելին	0,2
10.	ազոտ պարունակող հանքային պարարտանյութերի համար `28-ից 31.5% ըստ քաշի, ոչ ավելին	0,4
	քլորի զանգվածային բաժինը ամոնիումի նիտրատում ՝%, ոչ ավելին	0,02
	պղնձի պարունակությունը ամոնիումի նիտրատում, ոչ ավելին, մգ / կգ	10

 

 

 

 

 

 

Հանքային պարարտանյութերի ճառագայթային անվտանգության չափաքանակները՝

 

1. ֆոսֆորային հանքային պարարտանյութերում բնական ճառագայթաակտիվ նուկլիդների տեսակարար ակտիվությունը չպետք է գերազանցի հետևյալ արժեքը.   АU + 1.5 АТh ≤ 1.2 kBq / kg   որտեղ АU- ն և АTh- ն ուրանի-238 (ռադիում-226) և թորիում-232 (թորի -228) տեսակարար ակտիվությունն  են, որոնք ռադիոակտիվ հավասարակշռության մեջ են, համապատասխանաբար ուրանի և տորիումի մնացած շարքերի հետ. 2. հանքային պարարտանյութերի արտադրության համար հումքում ճառագայթաակտիվ նուկլիդների (ուրանի-238, տորիում-232) գումարային ալֆա ակտիվությունը չպետք է գերազանցի 10 kBq / kg. 3. քիմիական սինթեզով արտադրվող ազոտական ​​պարարտանյութերում ճառագայթաակտիվությունը չափագրված  չէ. 4. հանքային պարարտանյութերում կալիում -40 իզոտոպի թույլատրելի պարունակությունը հաստատված  չէ:

 

12. 12. Արտադրողը կամ ներմուծողը, մուտքագրելով հանքային պարարտանյութը շրջանառության մեջ, մշակում է տվյալ պարարտանյութի անվտանգության անձնագիրը համաձայն Ձև 2-ի և պատասխանատու է դրանում պարունակվող տեղեկատվության ամբողջականության և ճշգրտության համար:

Ձև 2

1. Հանքային պարարտանյութերի անվտանգության անձնագրի ձևաթերթ

 

ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՆՁՆԱԳՒՐ

Հայտատում եմ՝   Կազմակերպության  ղեկավար________________________           «___»_____________20___թ.

 

Անվանում: տեխնիկական
քիմիական
վաճառքային
հոմանիշ

 

 

 

 

 

Տեխնիկական կարգավորման ոլորտում փաստաթղթի ձևավորում, որի համաձայն արտադրվում են հանքային պարարտանյութերը

 

                         Ծածկագիր                              Գրանցման մասին տեղեկությունները

 

Վտանգավորության բնութագրեր:

Հակիրճ

 

Հիմնական վտանգավոր կոմպոնենտներ	ՍԹԿ մգ/մ3	Վտանգավորության դաս	Գրանցված նյութերը

 

Դիմող: _________________________                     ________________________            

                    (կազմակերպության անուն)                                               (քաղաք, երկիր)

 

           

Արտակարգ հեռախոսակապ:
E-mail:
ֆաքս:

 

 

2. Հանքային պարարտանյութերի անվտանբգության անձնագրում նշվող

 նվազագույն պահանջների բովանդակություն

№ п/п	Բաժնի անվանումը	Բովանդակություն
1.	Հանքային պարարտանյութի նույնականացումը և  տեղեկւտըւններ արտադրողի կամ մատակարարի մասին	հանքային պարարտանյութի անվանման համապատասխանությունը, որը նշված է կարգավորող փաստաթղթում:  Նույնականացման այլ մեթոդներ: Հանքային պարարտանյութերի օգտագործման վերաբերյալ առաջարկություններ և սահմանափակումներ: Հանքային պարարտանյութերի շրջանառության համար պատասխանատու կազմակերպության ամբողջական պաշտոնական անվանումը, հասցեն և հեռախոսահամարը (անձի անունը): Արտակարգ իրավիճակների վերաբերյալ խորհրդատվություն տրամադրող կազմակերպության շտապ հեռախոսային համարը
2.	Վտանգի (ներ) ի նույնականացում	Տեղեկություններ հանքային պարարտանյութերի ըստ վտանգավորության  դասակարգման մասին, որը համապատասխանում է   տարածաշրջանում գործող օրենսդրությանը:
3.	Բաղադրությունը (տեղեկատվություն բաղադրիչների մասին)	Անհատական ​​քիմիական պարարտանյութերի համար.     քիմիական անվանումը IUPAC պահանջների համաձայն.     քիմիական բանաձև;     նյութի քանակը.     ընդհանուր ընդունված հոմանիշներ և այլն;     խառնուրդներ և ֆունկցիոնալ հավելումները, այդ թվում նրանց վտանգավորությունը: Հանքային պարարտանյութերի համար, որոնք պարունակում են նյութերի խառնուրդներ.     տեղեկատվություն ապրանքի բաղադրության մասին   (ըստ բաղադրիչներիի), որը կարող է օգնել գնորդին և այլ շահագրգիռ կողմերին որոշել դրա օգտագործման հետ կապված ռիսկերը.     Մարդու առողջության կամ շրջակա միջավայրի համար վտանգ ներկայացնող բոլոր բաղադրիչների համար պետք է տրամադրվի հետևյալ տեղեկատվությունը` բաղադրիչի անվանումը և նույնացման այլ նշաններ,  վտանգի նկարագրում (վտանգի դասակարգում, հիգիենայի չափորոշիչներ):
4.	Առաջին օգնության միջոցներ	տվյալներ ախտանիշների արտահայտման վերաբերյալ, որոնք դրսևորվում են հանքային պարարտանյութերի  ազդեսությամբ: Վթարի վայրում տուժածներին առաջին օգնություն ցուցաբերելու համար անհրաժեշտ միջոցառումների նկարագրությունը `պարտադիր նշելով այն դեպքերի, երբ վիրավորներին անհապաղ պետք է ցուցաբերվի բժշկական օգնություն: Պետք է նշել, արդյոք հնարավոր է հետաձգված որևէ էֆեկտ: Այս դեպքում պարտադիր պետք է նշվի, թե արդյոք անհրաժեշտ է կամ ցանկալի է որոշակի պրոֆիլի մասնագետի բժշկի օգնությունը (տոքսիկոլոգ, մաշկաբան և այլն): Տուժածների համար առաջին բուժօգնության միջոցառումների վերաբերյալ տեղեկատվությունը պետք է համակարգված լինի վնասակար հետևանքների տեսակներով (շնչառական համակարգի միջոցով, օրգանիզմ ներթափանցման դեպքում, աչքերում և մաշկի վրա):
5.	Հրդեհի և պայթյունի անվտանգության ապահովման միջոցներ միջոցառումներ և	Քիմիական նյութերի հրդեհի և պայթյունահրդեհավտանգավորությանբ ընդհանուր բնութագրերը. Հրդեհի և պայթյունի վտանգի ցուցանիշները: Առաջարկվող մարման միջոցներ: Արգելված հրդեհամարման միջոցներ: Հրդեհաշիջման անհատական ​​պաշտպանիչ միջոցներ: հրդեհամարմանբ առանձնահատկություններ:
6.	Միջոցառումներ արտակարգ իրավիճակների դեպքերում, պատահարների կանխարգելման և դրանց հետևանքների վերացման ուղղությամբ	Վթարային և արտակարգ իրավիճակների դեպքում անհատական ​​և կոլեկտիվ անվտանգության ապահովմանն  ուղղված միջոցառումներ, ինչպիսիք են հրդեհի և փոշու աղբյուրների վերացումը, աչքերի շնչառության, և մաշկի պաշտպանության միջոցների օգտագործումը: Վթարային   և արտակարգ իրավիճակների վերացման գործողությունների ընթացակարգ: Վթարային   և արտակարգ իրավիճակների վերացման նախազգուշական միջոցներ, շրջակա միջավայրի պաշտպանության ապահովում (մեկուսացման անհրաժեշտությունն ու տեսակը, ստորերկրյա և մակերեսային ջրերի, հողերի պաշտպանության, միջոցառումների, հարակից տարածքների բնակիչներին տեղեկացնելու անհրաժեշտությունը և այլն):
7.	Հանքային պարարտանյութերի օգտագործման  կանոնները նրանց պահեստավորման և բեռնաթափման ընթացքում	Նախազգուշական միջոցներ հանքային պարարտանյութերի բեռնաթափման ժամանակ, ներառյալ.    ինժեներական անվտանգության միջոցառումների համակարգի վերաբերյալ տեղեկատվություն.    շրջակա միջավայրի պաշտպանության միջոցներ;    առաջարկներ ՝ անվտանգ տեղաշարժի և փոխադրման համար: Հանքային պարարտանյութերի պահպանման պայմաններն ու ժամկետները, այդ թվում.    պահեստների կամ բաքերի կառուցվածքային առանձնահատկություններ, ներառյալ անթափանց պատերի (միջնապատերի) և օդափոխության առկայություն. պահեստավորման ընթացքում անհամատեղելի նյութերի ցուցակ.    ջերմաստիճանի և խոնավության թույլատրելի միջակայքերը, պահեստավորման համար լուսավորության պահանջները, շրջակա միջավայրի համար, օրինակ, իներտ գազի միջավայրում. հատուկ էլեկտրական սարքավորումների անհրաժեշտություն և ստատիկ էլեկտրական լիցքերի   վերացման   միջոցառումների անհրաժեշտություն.    Որոշակի պահպանման պայմաններում հանքային պարարտանյութերի քանակի սահմանափակումը,    փաթեթավորման համար առաջարկվող նյութի տեսակը (բեռնարկղերը);    պահեստավորման պայմանների լրացուցիչ հատուկ պահանջներ:
8.	Վտանգավոր ազդեսության հսկողության սարքեր   և անհատական պաշտպանության միջոցներ	Պարտադիր հսկողության ենթակա պարամետրերը, դրանց առավելագույն թույլատրելի արժեքները, որոնք կենսաբանորեն անվտանգ են անձնակազմի համար (նկատի ունենալով ստանդարտները և դրանք սահմանող այլ կարգավորող փաստաթղթեր): Սահմանված պարամետրերը ապահովելու և վերահսկելու միջոցառումներ: Տեղեկատվություն անձնակազմի անհատական ​​պաշտպանության միջոցների մասին
9.	Ֆիզիկաքիմիական բնութագրերը	Ֆիզիկական վիճակ Խտությունը: Մածուցիկություն: ջրածնական ցուցիչ (pH): Լուծելիություն (տվյալ միջավայրում):
10.	Ռեակցիոնունակություն և կայունություն	Քիմիական կայունություն: Վտանգավոր ռեակցիաների հնարավորությունը: Պայմաններ, որով կարելի է դսրանից խուսափել   (ինչպիսիք են ստատիկ լիցքեր, ցնցումը կամ թրթռումը): Անհամատեղելի նյութեր: Քայքայման վտանգավոր նյութեր
11.	Թունավորության մասին տեղեկատվություն	Հանքային պարարտանյութերի հետ մարդու շփման դեպքում տոքսոլոգիական հետևանքների հակիրճ, բայց համապարփակ նկարագրություն, ներառյալ.  տեղեկատվություն ճառագայթահարման հավանական ուղիների վերաբերյալ (շնչառական համակարգի միջոցով, օրգանիզմ մտնելու միջոցով, աչքերի և մաշկի վրա);    տեղեկություններ քիմիական նյութի հետ անմիջական շփման ընթացքում մարդու առողջության համար վտանգավոր ազդեցության, ինչպես նաև այդ ազդեցության հետևանքների և տեղեկատվություն օրգանիզմի վրա երկարաժամկետ վտանգավոր ազդեցության վերաբերյալ (օրինակ ՝ գրգռվածություն , քաղցկեղածինություն, վերարտադրողական թունավորում և այլն).   սուր թունավորության ցուցանիշներ.
12.	Բնապահպանական տեղեկատվություն	Շրջակա միջավայրի վրա հնարավոր ազդեցությունների գնահատում (օդ, ջուր, հող): Տվյալներ շրջակա միջավայրի կայունության և վերափոխման վերաբերյալ: Էկոտոքսիկության ցուցանիշները: Ներծծման  տվյալները (հողում): Հիգիենիկ չափանիշներ շրջակա միջավայրի օբյեկտներում: Անբարենպաստ հետևանքների այլ տեսակներ:
13.	Թափոնների (մնացորդների) հեռացման առաջարկություններ	Առաջարկություններ հանքային պարարտանյութերի թափոնների (մնացորդների) անվտանգ վերամշակման համար: Տեղեկատվություն թափոնների մաքրման,  հեռացման և (կամ) վերամշակման մասին ՝ համաձայն գործող օրենսդրության: Թափոնների և աղտոտված փաթեթավորման (կոնտեյներ) վերացման (ոչնչացման) եղանակներ և վայրեր
14.	Տեղեկատվություն տեղափոխման (տեղափոխման) ընթացքում)	ՄԱԿ-ի համարը` համաձայն ՄԱԿ-ի առաջարկությունների: Տրանսպորտային միջոցների տեսակները: Վտանգավորության  դասակարգումը տրանսպորտային տեղափոխման ժամանակ: Տրանսպորտային մակնշում և փաթեթավորման խմբաքանակ: Տեղեկություններ այն մասին, թե արդյոք հանքային պարարտանյութերը հանդիսանում են որպես ծովային և ջրային աղտոտիչ նյութեր: Անվտանգ փոխադրման առաջարկություններ (ներառյալ տարածքի ներսում)` գործող կանոնակարգերին համապատասխան
15	Տեղեկատվություն ազգային և միջազգային օրենսդրության վերաբերյալ	Տեղեկություններ հանքային պարարտանյութերի շրջանառությունը կարգավորող օրենսդրության մասին: Տեղեկատվություն մարդու և շրջակա միջավայրի պաշտպանության պահանջները կարգավորող փաստաթղթերի վերաբերյալ: տեղեկատվություն միջազգային նախազգուշական մակնշման մասին:
16	լրացուցիչ տեղեկություններ	Անվտանգության անձնագրի  վերանայման  (վերամշակման) դեպքում անհրաժեշտ է նշել, թե որ բաժիններում են կատարվել փոփոխություններ: Անվտանգության անձնագրի պատրաստման մեջ օգտագործված տվյալների աղբյուրների ցուցակ

 

13. Արտադրողը կամ ներմուծողը պարտավոր է անվճար սպառողին կամ գնորդին ապահովել անվտանգության անձնագրով:
14. Սպառողի կամ գնորդի պահանջով անվտանգության անձնագիրը պետք է ներկայացվի նրան այն դեպքում, երբ ընդհանուր առմամբ հայտնի են հանքային պարարտանյութի վտանգավոր հատկությունների կամ վտանգավոր ազդեցության վերաբերյալ տվյալներ:
15. Անվտանգության տվյալների թերթիկը կազմվում է նախքան Հայաստանի Հանրապետության տարածքում շրջանառության մեջ գտնվող ապրանքների թողարկումը:
16. Հանքային պարարտանյութերի անվտանգության անձնագրի ձևաթուղթը, ինչպես նաև հանքային պարարտանյութերի համար անվտանգության տվյալների թերթում տեղեկատվության պարունակության նվազագույն պահանջները ներկայացված են սույն Կանոնի N 2 հավելվածում:
17. ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
18. Հանքային պարարտանյութերի մշակումը, պահպանումը, տեղափոխումը պետք է իրականացվի այնպես, որ դրանց օգտագործման համար հաշվի առնվի կիրառման սահմանաքանակները, թույլ չտրվի հիգիենիկ նորմատիվ քանակների  ավելցուկ` հողում, օդում, ջրային օբյեկտներում և գյուղատնտեսական ապրանքներում վտանգավոր և թունավոր նյութերի պարունակության համար:
19. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2006 թվականի փետրվարի 16-ի թիվ 182-Ն որոշմամբ հաստատված վնասակար նյութերի սահմանաքանակների ցանկում ներառված նյութերի սահմանաքանակները գերազանցող պահեստները և պահեստարանները, համաձայն «Տեխնիկական անվտանգության ապահովման պետական կարգավորման մասին» օրենքի 11-րդ և 12-րդ հոդվածների, պետք է գրանցվեն լիազոր մարմնի կողմից վարվող արտադրական վտանգավոր օբյեկտների պետական ռեեստրում և տարեկան առնվազն 1 անգամ անցնեն տեխնիկական անվտանգության փորձաքննություն:
20. Պահեստի շահագործման և սպասարկման գործառույթներում ընդգրկված ինժեներատեխնիկական մասնագետ կադրերի ուսուցումը և որակավորումն իրականացվում է «Տեխնիկական անվտանգության ապահովման պետական կարգավորման մասին» օրենքի 18-րդ հոդվածի 1-ին մասի «գ» կետի պահանջներին համապատասխան:

          Պահեստը շահագործող անձի հրամանով նշանակված սպասարկող անձնակազմի գիտելիքների պարբերական ստուգումը պետք է կատարվի 12 ամիսը մեկ, իսկ պատասխանատու ինժեներատեխնիկական անձնակազմի գիտելիքների ստուգումը՝ 3 տարին մեկ անգամ:

           

5. ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱԿԱՆ

ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ  ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

20. Քիմիական նյութերի վտանգավորության հետ կապված հանքային պարարտանյութերի արտադրության մեջ տեխնոլոգիական գործընթացների անվտանգությունը պետք է ապահովվի հետևյալ կազմակերպչական և տեխնիկական միջոցառումներով.

          1) կատարել տեխնոլոգիական պրոցեսի այնպիսի ընտրություն, որ բացառվի պայթյունի, հրդեհի վտանգը և ապահովվի թունավորության ամենացածր ցուցանիշները.

          2) արտադրությունը ապահովել պայթյունաճնշման և պայթյունապաշտպան համակարգերով և միջոցներով, ինչպես նաև նախազգուշացման և հաղորդակցման համակարգերով.

          3) կիրառել տեխնոլոգիական գործընթացների կառավարման և ավտոմատացման միջոցներ, հակավթարային  պաշտպանության միջոցների համակարգեր.

          4) կիրառել քիչ թափոնային  և ոչ թափոնային տեխնոլոգիաներ.

          5) տեխնոլոգիական գործընթացներում զերծ մնալ նոր քիմիական նյութերի օգտագործումը, որոնք Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պարտադիր գրանցում չեն ստացել.

          6) կանխարգելել  աշխատանքային տարածքի, մթնոլորտային օդի, հողի, ջրային օբյեկտների, շրջակա միջավայրի աղտոտումը.

          7) անձնակազմին ապահովել անհատական ​​և կոլեկտիվ պաշտպանության արդյունավետ միջոցներով .

          8) արտադրական թափոնների վերամշակում.

          9) ստեղծել պայմաններ վթարների  արագ տեղայնացման և վերացման համար, վթարի դեպքում ապահովել մարդկանց անվտանգ տարհանումը.

          10) ապահովել սանիտարահամաճարակաբանական, հիգիենիկ պահանջների, ինչպես նաև աշխատանքի պաշտպանության, հրդեհի և պայթյունի անվտանգության պահանջների պատշաճ կատարումը:

21. Հանքային պարարտանյութերի արտադրության մեջ կազմակերպությունները պետք է ապահովված լինեն արտադրության հսկողության հետևյալ համակարգերով՝

          1) աշխատանքային ռեժիմների և տեխնոլոգիական պրոցեսի հիմնական փուլերում կրիտիկական ցուցանիշների, առաջնային ելանյութի,  վերջնական արտադրանքի որակի և անվտանգության.

          2) վնասակար արտանետումների և շրջակա միջավայրի աղտոտման, թափոնների առաջացման և վերացման  պարամետրեր.

          3) աշխատավայրում վտանգավոր ու վնասակար արտադրական գործոնների մակարդակը և աշխատատեղում օդի վնասակար նյութերի կոնցենտրացիան.  

          4) վնասակար նյութերի պարունակությունը՝ սանիտարական պաշտպանության գոտում գտնվող   շրջակա միջավայրի օբյեկտներում.

          5) փոշու և գազի հավաքման սարքերի և մաքրման կայանների արդյունավետությունը:

6. ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՀԱՄԱՐ
7. Հանքային պարարտանյութերի պահպանումն իրականացվում է պարարտանյութի յուրաքանչյուր տեսակի համար անվտանգության անձնագրում նշված պահպանման հատուկ պայմանների պահանջներին համապատասխան:
8. Մեծաքանակ չտարավորված հանքային պարարտանյութերի պահեստավորումը պետք է  իրականացվի հատուկ փակ տարածքներում (պահեստներ) կամ տարողություններում (սիլոսներ):
9. Տարաների մեջ պարունակվող հանքային պարարտանյութերը պետք է պահել բաց տարածքներում՝  պինդ ծածկույթով  ծածկված կամ տանիքների տակ:
10. Պայթյունահրդեհավտանգ պարարտանյութերը (սելիտրա և պարարտանյութեր դրա հիման վրա), անկախ նրանց տարաների առկայությունից, պահվում են առանձին պահեստում կամ հանքային պարարտանյութերի առանձին բաժանմունքում, իսկ պահեստի մնացած բաժանմունքներից պետք է մեկուսացված լինի խուլ հակահրդեհային  պատով:
11. Պահեստներում և տարաներում հանքային պարարտանյութերի պահեստավորման պահանջները սահմանվում են տեխնիկական կարգավորման փաստաթղթերով՝ կախված բեռնարկղի տեսակից և պահեստավորված պարարտանյութերի հատկություններից:
12. Պահպանված հանքային պարարտանյութերի քանակը չպետք է գերազանցի նախագծով նախատեսված պահեստարանների և բեռնարկղերի հզորությունը:
13. Հանքային պարարտանյութերի պահպանման ժամանակ անհրաժեշտ է ձեռնարկել հետևյալ միջոցառումները՝

          1) անվտանգության ապահովում՝ անհրաժեշտ է պահպանել քանակի և որակի համապատասխանություն.

          2) պետք է նվազագույնի հասցնել, հնարավորության դեպքում արգելել անձնակազմի շփումը պահեստավորված նյութերի հետ, որը կարող է առաջացնել թունավորումներ.

          3) շրջակա միջավայրին հասցվող վնասների կանխարգելման նպատակով ժամանակին պետք է հեռացնել կամ վերամշակել   վտանգավոր և վնասակար արտադրական թափոնները.

          4) պայթյունահրդեհավտանգ պարարտանյութեր պահեստավորելիս պետք է ապահովել բարձր աստիճանի հրդեհային անվտանգության միջոցներ.

          5) շարժիչի արտանետման խողովակների վրա պետք է դնել կայծամարիչ, արգելել կամ բացառել բաց կրակի առկայությունը, աշխատատեղերը  ապահովել առաջնային հրդեհաշիջման միջոցներով:

29. Հեղուկ պարարտանյութերը տարողություններում (սիլոսներ, պահեստներ) պահելու դեպքում անհրաժեշտ է հաշվի առնել լրացուցիչ համապատասխան տեխնիկական միջոցներ և պայմաններ, որոնք ուղղված են տարրաների վթարային ոչնչացման դեպքում թափված արտադրանքի ամբողջ ծավալի տեղայնացմանը կամ վերացմանը:
30. Հանքային պարարտանյութերի պահեստային աշխատանքները պետք է իրականացվեն անհատական ​​պաշտպանության միջոցների կիրառմամբ:
31. Հանքային պարարտանյութերի պահեստներում արգելվում է պահել սննդի տեսակներ, կերեր, կենցաղային տարբեր իրեր և սարքավորումներ:

 

7. ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՊԱՀԵՍՏՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
8. Հանքային պարարտանյութերի պահեստները պետք է նախատեսված լինեն ազոտական, կալիումական, ֆոսֆորային և այլ տիպի պարարտանյութերի պահպանման համար և պետք է համապատասխանեն պահպանման և անվտանգ շահագործման տեխնիկական անվտանգության պահանջներին:
9. Հանքային պարարտանյութերի պահեստները, որոնք հիմնված են թեթև մետաղական շինությունների վրա, կառուցվում են մինչև 30 մ երկարությամբ:
10. Պահեստում կարող են ներառվել խցիկներ և պատերի միջնապատեր` յուրաքանչյուր պարարտանյութն առանձին պահեստավորման համար առանձնացնելու նպատակով:
11. Հնարավոր է նաև նախատեսել բարդ մեխանիզացիա բեռնաթափման, պահեստի շուրջը պարարտանյութերի տեղափոխման և դրանց վրա բեռնաթափման համար:
12. Մետաղական կառույցները պետք է ունենան հրդեհային դիմադրության 2-րդ մակարդակ և մշակվեն  հակակոռոզյոն ծածկույթով:  
13. Պահեստների ներսում պետք է նախատեսված լինի բնական կամ արհեստական ​​օդափոխություն, լուսավորություն, հրդեհային ազդարարման սարքեր, հրդեհաշիջման սարքավորումներ:
14. Հանքային պարարտանյութերի պահեստների պահեստները պետք է տեղակայված լինեն բնակելի շենքերից հեռու գտնվող վայրում՝ առնվազն 150 մետր հեռավորության վրա:
15. Հանքային պարարտանյութի պահեստի պատերը (միջնապատերը), պետք է լինեն այնպիսին, որ կարողանան դիմակայել դրանց վրա ճնշման զգալի ուժին (քանի որ, որոշ նյութեր կարող են պահպանվել թափված վիճակով, պատերին հենվելով) և ամուր մետաղական տանիք:
16. Հատակը պետք է լինի բետոնապատ կամ ասֆալտապատ (ստորերկրյա ջրերից և հալվող ջրերից այն պաշտպանելու համար), դրանց վրա պետք է դրվեն փայտե տակդիրներ:
17. Պահեստային տարածքը կարող է ունենալ մի քանի խցիկներ, որոնք բաժանված են բաժանմունքներով, բայց դրանք բոլորը պետք է ունենան լավ օդափոխության համակարգ:
18. Պահեստում ջեռուցումն արգելվում է, անհրաժեշտ է նախատեսել  հակահրդեհային համակարգ:
19. Պահեստը պետք է հագեցած լինի մուտքի և ելքի հնարավորությամբ, ինչպես նաև համապատասխան բեռնման և բեռնաթափման մեխանիզմներով:
20. Կեղտաջրերից և անձրևաջրերից պաշտպանելու նպատակով հանքային պարարտանյութի պահեստը պետք է ցանկապատել:
21. Պահեստի հարակից տարածքը պետք է լինի բաց՝ նախատեսված պարարտանյութերի խմբաքանակների խառնման նախապատրաստական և բուն գործընթացի համար:

 

8. ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ
9. Շրջակա միջավայրի պայմանները անմիջականորեն ազդում են  հանքային պարարտանյութերի վրա, հատկապես խոնավությանը, ուստի պահեստներում դրանց պահպանումը պետք է իրականացվի՝ հաշվի առնելով դրանց հատկությունները: Կան մի շարք պահեստավորման կանոններ, որոնք համապատասխանում  են բոլոր տիպի հանքային պարարտանյութերին:  Շատ նյութեր լուծելի են ջրի մեջ և կորցնում են իրենց հատկությունները, հետևաբար կարևոր է դրանք պահպանել հատուկ տարաներում և հատակին, ինչպես նաև ստեղծել որոշակի միկրոկլիմա օդափոխության համակարգի միջոցով:
10. Պարարտանյութերը կարող են առաքվել պահեստ ինչպես փաթեթներով, այնպես էլ մեծ քանակով թափված, դրանք պետք է պահվեն առանձին: Նյութերը ունեն պահման տարբեր հակումներ: Եթե ​​դրանք պահեստավորվում են մեծ քանակությամբ, ոչ պարկերով, ապա կուտակված պարարտանյութերի համար հատակի բարձրությունը չպետք է գերազանցի 2 մետրը, հնարավորության դեպքում 1.3-1,5 մետր, իսկ պատին հենված բարձրությունը՝ չպետք է լինի 1,2 մետրից բարձր: Պարկերով պահպանվող հանքային պարարտանյութերը կարելի է բարձել մինչև 3 մետր:
11. Փաթեթավորված պարարտանյութերը դասավորվում են միմյանց վրա՝ խաչաձև, առավելագույնը 10-15 շարքերով, բացառությամբ սույն Կանի 41-րդ կետով նախատեսված դեպքերի:
12. Յուրաքանչյուր հատուկ պարարտանյութի համար նախատեսվում են հատուկ  պահպանման պայմաններ:

          1) Ամոնիումի նիտրատ /ամոնիում սելիտրա/

           Ամոնիումի նիտրատը, ինչպես նաև կալիումի և նատրիումի  նիտրատները, դյուրավառ և պայթուցիկ նյութեր են, դրանց պահեստավորման վրա սահմանվում են խիստ պահանջներ, որոնց չպահպանումը (հատկապես դետոնացիա և այրում) կարող է հանգեցնել աղետալի հետևանքների` նյութերի պայթեցում և բոցավառում: Հետևաբար, ամոնիումի նիտրատը պահեստավորման ժամանակ անհրաժեշտ է պահպանել հետևյալ կանոնները:

          ա. Սելիտրան /ամոնիումի նիտրատը /  պահվում է այլ պարարտանյութերից առանձին, իր հատուկ հատվածում, հակահրդեհային ինվենտարի պատի հետևում: Ամոնիումի նիտրատն ունի խոնավություն կլանելու մեծ հատկություն, ուստի այն պետք է պահվի հատուկ բիտումային խառնուրդով ներծծված պարկերի  մեջ: Պարկերը պետք է իրար վրա շարել  մինչև  8-10 շարքի բարձրության վրա, բայց ոչ ավելին, քանի որ այս նյութը խստորեն պնդանում է:

          բ. ամոնիումի նիտրատի յուրաքանչյուր պահեստի հզորությունը չպետք է գերազանցի 2 տոննա, իսկ խցիկը` 1  տոննա:

           Խստիվ արգելվում է սելիտրան պահել բաց տարածքներում կամ միայն ծածկի տակ:

          2) Ամոնիումի սուլֆատ

          Ամոնիումի սուլֆատը պակաս հիդրոսկոպիկ  է, քան ամոնիումի նիտրատը և հետևաբար այն կարող է պահվել ինչպես պարկերի  մեջ մինչև 12 շարքի բարձրության, այնպես էլ թափված վիճակում` մինչև  3 մետր բարձրությամբ:

          3) Սուպերֆոսֆատ

          Սա ֆոսֆորային պարարտանյութերի խառնուրդ է, որն ունի իր պահպանման առանձնահատկությունները: Այն ավելի քիչ հիդիոսկոպիկ է, ուստի հեշտությամբ հանդուրժում է փոքր-ինչ բարձր խոնավության պայմանները:

          ա. ոչ հատիկավոր սուպերֆոսֆատը պետք է պահվի մեծ մասամբ թափված վիճակով մինչև 1,5 մետր բարձրությամբ, քանի որ փաթեթավորումն արագորեն փչանում է իր պարունակած ֆոսֆորաթթվի պատճառով:

          բ. հատիկավոր սուպերֆոսֆատը կարող է պահվել նաև փաթեթների մեջ, որոնք միմյանց վրա տեղադրվում են խաչաձև՝ մինչև 15 շարքի բարձրության վրա: Ցածր խոնավության պայմաններում և փոքր կույտերում սուպերֆոսֆատը գործնականում չի պնդանում, հիդրոսկոպիկ չեն, ուղղակի վերածվում է կտորների, բայց երբ խոնավությունը բարձրանում է, այն քայքայվում է և հետագայում պերտադիր պետք է մանրացնել:

          4) Կալիումի քլորիդ

          Կալիումի քլորիդն ավելի քիչ հիդիոսկոպիկ է, քան սելիտրան, բայց   մյուս պարարտանյութերից ավել շատ հիդրոսկոպիկ է,  ուստի պահանջում է սենյակում պահպանել ցածր խոնավությունը:

          Առանց փաթեթավորման պահպանման դեպքում բարձրությունը կարող է հասնել մինչև 1,5-2 մ, իսկ պարկերով թույլատրվում է բարձել մինչև 15 շարք: Արտադրողները սովորաբար չեն սահմանափակում կալիումի քլորիդի պահպանման ժամկետը, բայց փաթեթավորման մեջ բարձրորակ պահպանումը երաշխավորված է միայն 6 ամսվա ընթացքում:

          5) Կրաքար և դոլոմիտային փոշի

          Երկարատև պահպանման համար պահեստավորման դեպքում կրաքարի և դոլոմիտի /հանքանյութ և ապար/ փոշին պետք է մանրակրկիտ չորացվի: Դրա համար հանքային պարարտանյութերի պահեստը պետք է մեկուսացված լինի բոլոր տեսակի խոնավությունից:

 

9. ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ և ՄԵԽԱՆԻԿԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
10. Պահեստում պարարտանյութերի պահպանումը պետք է կազմակերպվել երեք հիմնական հատկությունների հիման վրա` հիդրոսկոպիկություն, պարկերում պնդելիություն և ցրվելիություն:
11. Բարձր հիդրոսկոպիկությամբ պարարտանյութերը պետք է պահվեն հատուկ չորանոց պայմաններում, հակառակ դեպքում փոշու նյութերը կարող են վերածվել կտորների, իսկ հատիկավոր հանքային պարարտանյութերը կարող են փշրվել դառնալ փոշի:           Հետևաբար յուրաքանչյուր տեսակի նյութի համար թույլատրվում է որոշակի բարձրության խաչաձև դասավորվածություն՝  առավելագույնը 8-15  շարքերով: 

 

10. ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳ ՏԵՂԱՓՈԽՄԱՆ ՀԱՄԱՐ
11. Չտարավորված պարարտանյութերը պետք է տեղափոխվեն ծածկված տրանսպորտային միջոցներով:
12. Փաթեթավորված հանքային պարարտանյութեր տեղափոխելիս չի թույլատրվում պարկերը վնասել, բեռը թափել կամ ցրել:

          Տարողությունը վնասված լինելու դեպքում պետք է անհապաղ միջոցներ ձեռնարկվեն մնացած բեռը հավաքելու կամ այլ տրանսպորտային միջոց տեղափոխելու ուղղությամբ:

54. Վտանգավոր դասի (նիտրատ և դրանց հիման վրա պարարտանյութեր, ամոնիակաջուր, հեղուկ ազոտական ​​պարարտանյութեր և այլն) պարարտանյութերի տեղափոխումը պետք է իրականացվի վտանգավոր բեռների տեղափոխման հետ կապված Հայաստաննի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
55. Հեղուկ հանքային պարարտանյութերի տեղափոխումն իրականացվում է հատուկ երկաթուղային և ճանապարհային տրանսպորտով, ցիստեռնով, խողովակաշարերով և բեռնաթափման ու լիցքավորման սարքերով, որոնք պետք է պատրաստված լինեն ամոնիակի ագրեսիվ միջավայրի նկատմամբ կայուն նյութերից:

          Բրոնզից կամ պղնձից պատրաստված մասերի օգտագործումը խստիվ արգելվում է:

56. Տարաների (ցիստեռներ, տարողություններ) լցնելը հեղուկ հանքային պարարտանյութերով իրականացվում է, հաշվի առնելով արտադրանքի ծավալային ընդլայնումը` երթուղու ընթացքում հնարավոր ջերմաստիճանային տարբերությունների ժամանակ:
57. Հեղուկ հանքային պարարտանյութերի տեղափոխման համար նախատեսված տարողությունները չպետք է ամբողջությամբ լցվեն: Թույլատրվում է լցվեն իրենց ամբողջ հզորության 90% -ից ոչ ավելի (ջրային ամոնիակի համար` 85%):
58. Արգելվում է հանքային պարարտանյութերի հետ միասին տեղափոխել մարդկանց, սննդամթերք, խմելու ջուր և կենցաղային իրեր:
59. Հանքային պարարտանյութերի տեղափոխումից հետո մեքենայի մասերը պետք է մաքրվեն պարարտանյութերի մնացորդներից և լվանալ ջրով՝ բարձր ճնշման տակ: Ցիստեռները, խողովակաշարերը և բեռնաթափման սարքերը, ինչպես նաև բեռնարկղերը պետք է լվանալ տաք ջրով կամ շոգեգոլորշով և թողնել բաց, մինչև ամբողջովին չորանալը:

 

11. ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
12. Հանքային պարարտանյութեր օգտագործելիս անհրաժեշտ է առաջնորդվել անվտանգության անձնագրում ամրագրված պահանջներով, օգտագործման հրահանգներով, ինչպես նաև տեխնիկական կարգավորման փաստաթղթերով:
13. Պինդ հանքային պարարտանյութերի ստացման մեքենայացված աշխատանքը պետք է իրականացվի այնպիսի սարքավորումներով, որոնք հագեցված լինեն փոշու ձևավորումը նվազեցնող սարքերով:
14. Պատրաստման չափաքանակները չպետք է գերազանցեն օգտագործման հրահանգներում սահմանված նորմերը:
15. Հանքային պարարտանյութերի կիրառման ժամանակ ազոտական և հեղուկ կոմպլեքս պարարտանյութերի անկայուն միացությունների, ինչպես նաև թունաքիմիկատների հետ նրանց փոխազդեցության արդյունքում թունավորումը կանխելու համար արգելվում է՝

          1) իրականացնել ձեռքով աշխատանքներ բույսերը սնուցելիս (մոլախոտ, թուլացում և այլն);

          Քլորօրգանական պեսցիդներ օգտագործելուց հետո հողի վրա պետք է լցնել   պարարտանյութեր առնվազն  72 ժամ  հետո.

          2) հանքային պարարտանյութերով, քլորային  և ֆոսֆորօրգանական թունաքիմիկատներով բուժված դաշտերում աշխատանքներ իրականացնել   արեգակնային ամենաբարձր ճառագայթման ժամերին, երբ հողի խոնավությունը 60%-ից ավելին է քան ընդհանուր դաշտային խոնավության կարողությանը:

64. Մի քանի ագրեգատների կողմից պարարտանյութերի միաժամանակյա խառնման դեպքում, դաշտը տարածող ագրեգատների միջև հեռավորությունը սահմանվում է՝ հաշվի առնելով քամու ուղղությունն ու ուժը, ինչպես նաև դաշտի կազմաձևը, բայց ոչ պակաս քան 50 մ:
65. Գյուղատնտեսական նյութեր մշակողների կողմից հանքային պարարտանյութերի կիրառումը պետք է իրականացվի համաձայն ժամանակացույցի, դրանց փաստացի կիրառումը պետք է գրանցվի գրանցամատյաններում՝ նշելով օգտագործված պարարտանյութերի քանակը, մշակվող տարածքի չափը, ամսաթիվը և կիրառման մեթոդները:
66. Արգելվում է կիրառել հանքային պարարտանյութեր ջրային օբյեկտների ափամերձ շերտերում, ինչպես նաև սառած կամ ձնածածկ հողի վրա:
67. Պինդ հանքային պարարտանյութերի օգտագործման աշխատանքների ավարտից հետո մեքենաների թափքը և տարածիչ մասերը պետք է մաքրվեն մնացորդներից և ջրով լվացվեն:
68. Հեղուկ պարարտանյութեր կիրառելուց հետո ցիստեռները, բաքերը և բեռնաթափման սարքերը պետք է լվանալ տաք ջրով կամ շոգեգոլորշով:
69. Մեքենաների և սարքավորումների մաքրումն ու լվացումը պետք է իրականացվեն հատուկ հատկացված լվացման տարածքներում` հագեցած ջրամեկուսիչ ծածկույթով և կեղտաջրերի մաքրման միջոցներով:

 

12. ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
13. Հողում հանքային պարարտանյութերի պարունակության մնացորդային քանակությունների նկատմամբ հսկողությունը պետք է իրականացվի հողօգտագործողների կողմից:
14. Հանքային պարարտանյութերի օգտագործումը թույլատրվում է պայմանով, եթե բավարարված են ջրային պահպանության գոտիների (շերտերի) մակերեսային ջրային  օբյեկտների և խմելու ջրի աղբյուրների, սանիտարական պաշտպանության գոտիների, ռեժիմների   համապատասխանեցումը:
15. Արգելվում է օգտագործել հողում ակտիվորեն ներթափանցող և կայուն հանքային պարարտանյութեր` ոչ բավարար պաշտպանված (անջրանցիկ ծածկույթով) ստորգետնյա ջրատարներով տարածքներում:
16. Չի թույլատրվում ջրային օբյեկտներում թափել ոչ չեզոքացված կեղտաջրեր, որոնք առաջացել են բեռնարկղերի, մեքենաների, սարքավորումների, տրանսպորտային միջոցների և համազգեստի լվացման ժամանակ, և որոնք օգտագործվում են հանքային պարարտանյութերի հետ աշխատելիս:

         

13. ՈՉ ՊԻՏԱՆԻ ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
14. ​​Ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութերը ենթակա են վերամշակման:
15. Չօգտագործվող հանքային պարարտանյութերի մշակումը պետք է իրականացվի դրանց տեխնոլոգիական վերամշակման միջոցով:
16. Ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութերի և նրանց բեռնարկղերի վերամշակման տեխնոլոգիական մեթոդները պետք է նշված լինեն անվտանգության անձնագրի մեջ:
17. Ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութերը  և դրանց տարաններ չպետք է վնասակար ազդեցություն ունենան շրջակա միջավայրի և բնակչության  առողջության վրա:
18. Ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութերի և դրանց բեռնարկղերի բեռնման, տեղափոխման և բեռնաթափման հետ կապված աշխատանքներ իրականացնելիս չի թույլատրվում կողմնակի անձանց ներկայությունը, բացառությամբ վարորդի և բեռներին ուղեկցող անձնակազմի:
19. Ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութերի տեղափոխումը և դրանց վերամշակման վայր տեղափոխումը պետք է իրականացվի հատուկ տրանսպորտային միջոցների համար սահմանված վտանգավոր բեռների տեղափոխման համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պայմաններին և կանոններին համապատասխան:
20. Ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութերի պահպանումը մինչև դրանց վերամշակումը, պետք է իրականացվի տվյալ տեսակի հանքային պարարտանյութերի պահպանման համար սահմանված կանոնների համաձայն:
21. Կազմակերպությունները, որոնք ունեն ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութեր, սակայն չունեն համապատասխան պայմաններ դրանց պահպանման համար, պարտավոր են ապահովել դրանց տեղափոխումը համապատասխան պահեստավորման պայմաններով պահեստներ:

          Նշված պահեստներում  պետք է բացառվի կողմնակի  անձանց մուտքը:

82. Ոչ պիտանի հանքային պարարտանյութերը վերամշակելիս կազմակերպության ղեկավարի կողմից նշանակում է պատասխանատու անձ՝ գործընթացը կազմակերպելու և իրականացնելու համար: