«Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն և լրացումներ կատարելու մասին, Քաղաքացիական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին և «Նոտարիատի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագծեր

Ի լրումն սույն նախագծի վերաբերյալ իմ նախորդ առարկությունների հայտնում եմ, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 436-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիր է համարվում երկու կամ մի քանի անձանց համաձայնությունը, որն ուղղված է քաղաքացիական իրավունքներ եւ պարտականություններ սահմանելուն, փոփոխելուն կամ դադարելուն: Նույն օրենսգրքի 448-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիրը համարվում է կնքված, եթե կողմերի միջեւ պահանջվող ձեւով համաձայնություն է ձեռք բերվել պայմանագրի բոլոր էական պայմանների վերաբերյալ: Իսկ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 449-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում է, որ այն պայմանագիրը, որից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման, կնքված է համարվում այդ իրավունքի գրանցման պահից: Վերոգրյալից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը տեխնիկական կամ ոչ էական հարց չէ: Գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը պայմանագրի կնքման շղթայի բաղկացուցիչ մասն է հանդիսանում, առանց որի պայմանագիրը չի համարվի կնքված: Վերոգրյալի համաձայն է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 302-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանվում է, որ եթե գործարքը կնքվել է պատշաճ ձեւով, իսկ կողմերից մեկը հրաժարվում է գործարքից ծագող իրավունքների գրանցումից, դատարանն իրավունք ունի մյուս կողմի պահանջով վճիռ կայացնել այդ իրավունքների գրանցման մասին: Սույն նորմից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցման համար պետք է դիմեն պայմանագրի բոլոր կողմերը, քանի որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումով անձինք փաստացի տնօրինում են գույքը՝ որոշում են դրա ճակատագիրը: Վերագրյալի համաձայն գտնում եմ, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցումը նոտարին կամ կողմերից միայն մեկին հանձնարարլով, ոչ միայն խախտվում են վերոհիշյալ նորմերի, այլ ՀՀ Սահմանադրության 60-րդ հոդվածի պահանջը:

Ի լրումն սույն նախագծի վերաբերյալ իմ նախորդ առարկությունների հայտնում եմ, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 436-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիր է համարվում երկու կամ մի քանի անձանց համաձայնությունը, որն ուղղված է քաղաքացիական իրավունքներ եւ պարտականություններ սահմանելուն, փոփոխելուն կամ դադարելուն: Նույն օրենսգրքի 448-րդ հոդվածի համաձայն պայմանագիրը համարվում է կնքված, եթե կողմերի միջեւ պահանջվող ձեւով համաձայնություն է ձեռք բերվել պայմանագրի բոլոր էական պայմանների վերաբերյալ: Իսկ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 449-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում է, որ այն պայմանագիրը, որից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման, կնքված է համարվում այդ իրավունքի գրանցման պահից: Վերոգրյալից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը տեխնիկական կամ ոչ էական հարց չէ: Գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումը պայմանագրի կնքման շղթայի բաղկացուցիչ մասն է հանդիսանում, առանց որի պայմանագիրը չի համարվի կնքված: Վերոգրյալի համաձայն է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 302-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանվում է, որ եթե գործարքը կնքվել է պատշաճ ձեւով, իսկ կողմերից մեկը հրաժարվում է գործարքից ծագող իրավունքների գրանցումից, դատարանն իրավունք ունի մյուս կողմի պահանջով վճիռ կայացնել այդ իրավունքների գրանցման մասին: Սույն նորմից ուղղակի բխում է, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցման համար պետք է դիմեն պայմանագրի բոլոր կողմերը, քանի որ գույքի նկատմամբ իրավունքի գրանցումով անձինք փաստացի տնօրինում են գույքը՝ որոշում են դրա ճակատագիրը: Վերագրյալի համաձայն գտնում եմ, որ գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցումը նոտարին կամ կողմերից միայն մեկին հանձնարարլով, ոչ միայն խախտվում են վերոհիշյալ նորմերի, այլ ՀՀ Սահմանադրության 60-րդ հոդվածի պահանջը:

Սույն օրենքների նախագծերով նախատեսվող նոտարի կողմից անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման պարտականության վերաբերյալ հայտնում եմ՝ 1. Անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների գրացումը, ոչ թե անձի պարտականությունն է, այլ իրավունքը, և պետությունն իրավասու չէ որևէ կերպ գրանցման պահանջը պարտադրել քաղաքացիաիրավական հարաբերությունների կողմերին: ՀՀ Սահմանադրության 39-րդ հոդվածի և ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 3-րդ հոդվածի համաձայն գործարքի կողմերին իրավունք ունեն ընդհանրապես չգրանցել դրանից ծագող իրավունքները՝ համաձայն լինելով, որ այն կարող է ճանաչվել առոչինչ: Բացի այդ օրենսդիրը գիտակցաբար է որոշակի ժամկետ տրամադրել կողմերին իրենց իրավունքներիկ գրանցման համար, քանի որ գործարքի նոտարական վավերացումից հետո կողմերը կարող է ունենա թե ֆինանսական և թե այլ խնդիրներ: Մասնավորապես կողմերն այդ ընթացքում պարտավոր են իրականացնել օրենքով նախատեսված գույքի ընդունում-հանձնումը: