Add to favourites

The draft has been accepted

«Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի և հարակից օրենքների նախագծերի փաթեթ

Հիմնավորում
«Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի և հարակից օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունման
 

1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը). Նախագծերի փաթեթի հիմ­­նական նպատակներն են ազգա­յին տնտե­սու­թյան մրցու­նա­կու­թյան և ներդրումային գրավ­չության բարձ­րաց­ման համար հարկային բեռի վերաբաշխմանն ուղղված փոփոխու­թյուն­ների իրա­կա­նա­ցումը, ինչ­պես նաև միկրոձեռնարկատիրության հարկման արտոնյալ համա­կարգի շարունակական պարզեցումը:
2. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը և առկա խնդիրները.
1. ՀՀ հարկային օրենսգրքի համաձայն՝ 2019 թվականի հունվարի 1-ից ԱԱՀ-ի շեմը տարեկան կտրվածքով 115 միլիոն դրամից նվազել է մինչև 58.35 միլիոն դրամ: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ շեմի իջեցումը գնահատվում է որպես փոքր և միջին ձեռ­նար­կա­տի­րության հարկային միջավայրի վատթարացում: Մասնավորապես, այս փոփոխության արդ­յունքում, այլ հավասար պայմաններում, շուրջ 2800 տնտեսավարող սուբյեկտներ շրջա­նառության հարկի համակարգից կտեղափոխվեն հարկման ընդհանուր համակարգ, որի պարագայում հարկային բեռը էականորեն ավելի բարձր է, քան շրջանառության հարկի համակարգի հարկային բեռն է:
2. Ներկայումս գործում են եկամտային հարկի եռաստիճան՝ 23, 28 և 36 տոկոս դրույ­­­քա­չա­փեր: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ Հայաստանի Հանրա­պե­տու­թյու­նում եկա­մտային հարկի արդյունավետ դրույքաչափը, որը կազմում է շուրջ 25.1-25.2 տոկոս, բավա­կան բարձր է, ինչը բացասական ազդեցություն է ունենում ինչպես ազգային տնտե­սու­թյան մրցունակության, արտահանման ծավալների ու տնտեսական աճի ցուցանիշների բարելավման, այն­պես էլ աղքա­տու­թյան մակարդակի կրճատ­ման վրա: Ավելին, եկա­մտա­յին հարկի գծով բարձր հարկային բեռը հանգեցնում է եկա­մուտ­ների իրական մեծու­թյուն­ների թերհայտարարագրման, քանի որ տնտեսապես ավելի ձեռնտու է վճարել շահու­թա­հարկ և շահաբաժնի հարկ, քան եկամտային հարկ՝ ավելի բարձր դրույքաճափերով։ Արդ­յուն­քում, թեև եկամտային հարկի համակարգը անվա­նա­կան առումով պրոգրեսիվ բնույթ ունի, իրականում հարկման համակարգը չի բնու­թա­գր­վում ընդգծված պրոգրեսի­վու­թյամբ, քանի որ հայտարարագրվող եկամուտների հիմ­նա­կան մասը կենտրոնացված է ցածր եկամտային խմբում: Մասնավորապես, դիտար­կում­ները ցույց են տալիս, որ շուրջ 610 հազար վարձու աշխատողների շուրջ 65 տոկոսի մասով հայտարարագրված ամսա­կան եկամուտը չի գերազանցում 150 հազար դրամը, իսկ ամսական 2 միլիոն դրամից ավելի եկամուտ հայտարարագրվում է վարձու աշխա­տող­ների ընդամենը 0.3 տոկոսի մասով:
3. Ներկայումս Հայաստանի Հանրապետությունում շահութահարկի դրույքաչափը 20 տոկոս է: Ձեռ­նարկատիրական գործունեության ֆինանսական արդյունքների (շահույթ­ների) հարկ­­ման ոլորտի միջազգային փորձի ուսումնասիրության արդյունքները ցույց են տալիս, որ շահութահարկի գծով հար­կային բեռը նույնպես մեր երկրում համեմատաբար բարձր է, ինչը բացասաբար է անդ­րադառնում ազգային տնտեսության ներդրումային գրավ­չության ու երկրում տնտե­սա­կան ակտիվության մակարդակի վրա: Հարցի էությունը կայա­նում է նրանում, որ ազգա­յին տնտեության ներդրումային գրավչությունը մեծա­պես կախ­ված է ներ­դրումների հետ գնման ժամկետներից, որոնց վրա ուղղակի ազդե­ցություն ունի շահու­թա­հարկի դրույ­քաչափը: Այս պատ­ճառով Կառավարության ծրագրում ամրա­­գր­վել է ուղղակի հար­կերի գծով հարկային բեռը նվազեցնելու և այն որոշակիորեն անուղ­ղակի հարկերի վրա տեղա­­փո­խելու ծրագրային դրույթ, որը նաև համահունչ է հարկ­ման համա­կարգերի՝ աշխար­հում ընթա­ցող փոփո­խու­թյուններին։
4. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ օտարերկրյա քաղաքացիները հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող շահաբաժինների մասով եկամտային հարկը վճարում են 10 տոկոս դրույքաչափով, իսկ ՀՀ քաղաքացիները՝ 5 տոկոս դրույքաչափով: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ այս մոտեցումը նույնպես չի խրախուսում օտերերկրյա ներ­դրում­ների ներգրավումը:
5. Ներկայումս գործող հարկային օրենսդրությամբ սահմանված են հարկման հետև­յալ այլընտ­րան­­քային համակարգերը՝
1) ինքնազբաղված անձանց հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարեկան մինչև 9 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող՝ գործունեության որոշ տեսակներով զբաղվող հարկ վճա­րող­­ներն ամբողջությամբ ազատված են հարկերից (բացառությամբ ներմուծման հար­­կերի),
2) ընտանեկան ձեռնարկատիրության հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարե­կան մինչև 18 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող և միայն ընտանիքի անդամների միջո­ցով գոր­ծու­նեու­թյուն իրականացնող հարկ վճարողներն ամբողջությամբ ազատված են հարկերից (բացա­ռու­թյամբ ներմուծման հարկերի),
3) արտոնագրային հարկի համակարգ, որի շրջանակներում գործունեության որոշ տեսակ­­­ներով զբաղվող հարկ վճարողներն, առանց շրջանառության սահմանափակման, վճա­­­րում են արտոնագրային հարկ (հաստատուն գումար),
4) շրջանառության հարկով հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարեկան մինչև 58.35 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող հարկ վճարողները վճարում են շրջա­նա­ռու­թյան հարկ:
Խնդիրը կայանում է նրանում, որ հարկման տարբեր համակարգերի կիրառության նախորդ տարիների, ինչպես նաև միջազգային փորձի ուսումնասիրության արդյունքները ցույց են տալիս, որ հարկման համա­կար­գերի բազմազանությունն անխուսափելիորեն հան­­­գեց­նում է մի շարք բացասական երևույթ­ների, որոնցից են, մասնավորապես՝
1) հարկային օրենսդրության բարդությունը, հետևաբար նաև՝ հարկ վճարողների մոտ վար­վող հարկային հաշվառման հետ կապված դժվարությունները,
2) օրենսդրական երկիմաստությունները, տարընկալումները, անորոշություններն ու հակա­­­սությունները, որոնք մի կողմից հարկ վճարողներին դարձնում են խոցելի, մյուս կող­­մից կոռուպցիոն ռիսկեր են ստեղծում հարկ վճարողների և հարկային մարմինների փոխ­­հա­րա­բերություններում,
3) հարկային վարչարարության հետ կապված դժվարությունները, հետևաբար նաև՝ հար­կային վարչարարության արդ­­յու­­նավետության ցածր մակարդակը։
6. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ կիրառվում են ակցիզային հարկի ինչպես արժե­­քային (տոկոսային), այնպես էլ հաստատուն դրույքաչափեր: Միջազգային փորձի ուսում­նասիրությունը ցույց է տալիս, որ հարկային համակարգերի զարգացմանը զուգա­հեռ, երկրներն աստիճանաբար հրաժարվում են ակցիզային հարկի տոկոսային դրույ­քա­չա­փերի կիրառությունից, քանի որ ապրանքի սպառումն արժեքի հիման վրա անուղղակի հար­կով հարկելու խնդիրն արդեն իսկ լուծվում է ԱԱՀ-ի միջոցով, հետևաբար արժեքային հիմ­քով երկրորդ անուղղակի հարկ կիրառելու անհրաժեշտություն չկա:
Բացի այդ, ակցիզային հարկի գործող համակարգի կիրառությունն ուղեկցվում է որո­շակի խնդիրներով, քանի որ տոկոսային և հաստատուն դրույքաչափերի միաժա­մա­նակյա կիրառությունը՝
1) հանգեցնում է բարձրարժեք և ցածրարժեք կամ ներմուծվող և տեղական արտադ­րու­թյան ապրանք­ների միջև հարկային բեռի անհավասար բաշխման,
2) հարկ վճարողների համար չի ապահովում կանխատեսելի հարկային միջավայր, քանի որ բոլոր այն դեպքերում, երբ արտադրողներն իրենց արտադրանքն իրացնում են դիստրիբյուտորների միջոցով, մշտապես առկա է ռիսկ, որ հարկային հսկողության ընթաց­քում այս մեխանիզմը կարող է որակվել որպես հարկումից խուսափելու հնարա­վո­րու­թյուն: Մյուս կողմից, կան հարկ վճարողներ, որոնք այս ճանապարհով խուսափում են ակցի­զային հարկի գծով հարկային պարտավորություններն ամբողջ ծավալով կատա­րե­լուց,
3) ստեղծում է հարկման անարդարացի պայմաններ, քանի որ տոկոսային դրույքա­չա­փերի կիրառությունը նշանակում է, որ, ըստ էության, ակցիզային հարկով հարկվում է նաև ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանքի տարան, պիտակը, խցանը և այլն,
4) բարդացնում է հարկային հաշվառումը և հարկային վարչարարությունը:
7. Ակցիզային հարկի բնագավառում միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ շատ երկրներ սկսել են հարկել վնասակար սպառում ենթադրող՝ բարձր շաքա­­րայնություն պարունակող ըմպելիքները: Քաղաքականության այս ուղղությունը Հայաս­­տանի Հանրապետությունում իրականացնելու անհրաժեշտությունը նույնպես հասու­նանում է՝ հաշվի առնելով նաև այն, որ սույն նախագծերի փաթեթով առաջարկվող շատ փոփոխություններ ենթադրում են հարկային եկամուտների կորուստ, և հետևաբար, նմա­նատիպ միջոցառումներով հնարավոր կլինի որոշակիորեն փոխհատուցել պետական բյու­ջեի հարկային եկամուտների կորուստը:
8. ՀՀ հարկային օրենսգրքով, ակցիզային հարկով հարկումից խուսափելու հնա­րա­վո­րությունները սահմանափակելու նպատակով օղու և էթիլային սպիրտի մասով սահ­ման­վել են իրացման նվազագույն գներ՝ 1 լիտր 100 տոկոսանոց սպիրտի հաշվով 3500 դրամի չափով: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ սահմանված նվազագույն գինը իր առջև դրված խնդիրը լիարժեք չի լուծում, քանի որ դրա սահմանումից անցել է երկար ժամա­նակ, իսկ այդ ընթացքում ապրանքների գները նկատելիորեն բարձրացել են:
9. Բնապահպանական հարկի բնագավառում միջազգային փորձի ուսումնասիրու­թյունը ցույց է տալիս, որ շատ երկրներ սկսել են ավելի բարձր դրույքաչափերով հարկել հին և շարժիչի մեծ հզուրություն ունեցող ավտոմեքենաները: Քաղաքականության այս ուղղու­թյունը Հայաս­տանի Հանրապետությունում իրականացնելու անհրաժեշտությունը նույն­պես հասու­նանում է՝ հաշվի առնելով նաև այն, որ սույն նախագծերի փաթեթով առա­ջարկվող շատ փոփոխություններ ենթադրում են հարկային եկամուտների կորուստ, և հետևաբար, նմա­նատիպ միջոցառումներով հնարավոր կլինի որոշակիորեն փոխ­հա­տու­ցել պետական բյու­ջեի հարկային եկամուտների կորուստը:
10. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ խաղային բիզնեսի (շահումով խաղեր, խաղա­տներ, տոտալիզատորներ) հարկումն իրականացվում է հարկման այլընտրանքային համա­­կար­գերի շրջանակներում: Այսինքն, նշված գործունեության տեսակների համար վճար­վող հարկերը որևէ կերպ կախված չեն այս ոլորտում ստեղծվող նոր արժեքի մեծու­թյու­նից: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ գործող հարկման համակարգը հնարա­վո­րու­թյուն չի ընձեռում ապահովել խաղային բիզնեսի լիարժեք հարկում, ինչի արդյունքում այս ոլոր­տից հարկային եկամուտներ ապահովելու ներուժը չի օգտագործվում:
11. Օրենքով սահմանված՝ ԱԱՀ-ից ազատմամբ ներմուծվող ապրանքների ցանկում ներառ­ված ապրանքներն առանց ԱԱՀ-ի վճարման ներմուծելու հնարավորություն ունեն ինչ­­պես ԱԱՀ վճարողները, այնպես էլ ԱԱՀ վճարող չհամարվողները: Այն, որ ԱԱՀ վճա­րող­­ները ներդրումային նշանակություն ունեցող ապրանքների ներմուծման փուլում ԱԱՀ չեն վճարում, հիմնավորվում է նրանց շրջանառու ֆինանսական միջոցների համալրման խնդիր­ների լուծման անհրաժեշտությամբ: Բացի այդ, ներմուծման փուլում չվճարված ԱԱՀ-ն վճարվում է հետագա իրացումների փուլում: Արդյունքում երկրի ներսում սպառվող ապրանք­ների համար, միևնույն է, կատարվում է ԱԱՀ-ի վճարում՝ պարզապես տարա­ժամ­կետմամբ: Խնդրահարույց է այն, որ եթե ներմուծողը չի համարվում շրջանառության հարկ վճարող, ԱԱՀ չի վճարվում ինչպես ներմուծման փուլում, այնպես էլ հետագա իրաց­ման փուլում: Արդյունքում ԱԱՀ վճարող չհամարվողները ստանում են չհիմնավորված մրցակ­ցային առավելություններ և դրանով իսկ խեղաթյուրվում է ներդրումային նշա­նա­կու­թյան ապրանքների շուկան, պետական բյուջեն կորցնում է որոշակի հարկային եկա­մուտ­ներ:
12. Գործող օրենսդրությամբ ավտոմեքենաների ու անշարժ գույքի առք ու վաճառքով զբաղ­­վող ֆիզիկական անձանց համար սահմանված են եկամտային հարկով հարկման կար­­գավորումներ, որոնք խնդրահարույց են այն առումով, որ ենթադրում են շատ բարձր հար­կային բեռ: Բացի այդ, նշյալ կարգավորման կիրառության պարագայում այս շրջա­նակի ֆիզիկական անձինք կուտակել են բավական մեծ գումարներով հարկային պար­տա­վորություններ, որոնց կատարումն իրատեսական չէ:
13. Միջազգային բեռնափոխադրման գործունեություն իրականացնող տնտեսավա­րող սուբ­­յեկտ­­ների գործունեությունը հարկման ընդհանուր համակարգ տեղափոխելու արդ­­յուն­քում որոշակի խնդիրներ են առաջացել արտերկրում կատարվող ծախսերի փաս­տա­թղթա­վորման հնարավորությունների հետ կապված: Բացի այդ, 2018 թվականի հուն­վարի 1-ից բարձրացվել են նրանց կողմից վճարվող ճանապարհային հարկի դրույ­քա­չա­փերը, որը նույնպես խնդիրներ է առաջացրել այս խմբի տնտեսավարող սուբյեկտների համար:
14. Ինչպես մինչև 2018 թվականի հունվարի 1-ը, այնպես էլ դրանից հետո գործող օրենս­­դրությամբ սահմանված է, որ ՀՀ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք եկամտային հարկ են վճա­րում ինչպես հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող, այնպես էլ արտ­երկ­րից ստացվող եկա­մուտներից՝ նվազեցնելով արտերկրում վճարված եկամտային հարկը։ Խնդիրը կայանում է նրա­նում, որ կան որոշ եկամտատեսակներ (հիմնականում կեն­սա­թո­շակ­ները), որոնք արտերկրում տվյալ երկրի օրենսդրության համա­ձայն ենթակա չեն հարկ­ման, սակայն Հայաստանի Հանրապետությունում ենթակա են հարկման։ Արդ­յուն­քում ստաց­վում է, որ գործող կարգավորումը չի խթանում, որպեսզի սփյուռքի մեր հայ­րե­նա­կիցները վերա­դառնան հայրենիք, բնակություն հաստատեն հայրենիքում, քանի որ այս դեպքում նրանք դառ­նում են ռեզիդենտներ և պետք է սկսեն հարկ վճարել նախ­կի­նում չհարկվող եկամուտների համար:
15. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանք արտադրող կամ ներմուծող տնտեսավարող սուբյեկտները չեն կարող համարվել շրջա­նառության հարկ վճարողներ, իսկ եթե համարվում են այդպիսին, ապա ակցիզային հար­կով հարկման ենթակա ապրանք արտադրելու կամ ներմուծելու պարագայում դադա­րում են համարվել շրջանառության հարկ վճարողներ: Նշվածը բավական խիստ կարգա­վո­րում է այն իմաստով, որ գործնականում շատ հաճախ շրջանառության հարկ վճարող համար­վող տնտեսավարող սուբյեկտները կարիք են ունենում իրենց արտադրա­տնտե­սա­կան գործունեության շրջանակներում, օրինակ, ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանք ներմուծելու:
Մյուս կողմից, կան օղու և գինու բազմաթիվ փոքր արտադրություններ, որոնք հնա­րա­վորություն չունեն գործել շրջանառության հարկի համակարգում, ինչը նրանց հնարա­վո­րություն չի ընձեռում գործել օրինական դաշտում և ընդլայնվել: Արդյունքում այս արտադ­­րությունները տարիներ շարունակ մնում են ստվերում և տնայնագործական մակար­դակում:
16. Ատամնաբույժերն ու ատամնատեխնիկները դժգոհում են արտոնագրային հարկի համա­կարգի կիրառությունից, քանի որ արտոնագրային հարկը մեծ բեռ է փոքր շրջանա­ռու­թյուններ ունեցողների համար, իսկ մեծ շրջանառություններ ունեցողների համար խիստ ցածր հարկային բեռ է, ինչի արդյունքում առաջանում է անհավասարություն: Մաս­նա­վորապես, խնդիրը կայանում է նրանում, որ արտոնագրային հարկի դրույքաչափերը հնա­րավորություն չեն ընձեռում, որպեսզի շուկա նոր մուտք գործող մասնագետները գոր­ծու­նեություն սկսեն, իսկ մյուս կողմից՝ խոշոր ատամնաբուժական կլինիկաներն ու ատամ­նա­տեխնիկական կենտրոնները հայտնվում են իրենց համար նպաստավոր հարկային միջա­վայրում և դրանով իսկ ճնշում են փոքրերին:
17. Հարկային օրենսգրքի կիրառության նախորդ ժամանակաշրջանի փորձը ցույց է տվել, որ առկա են խնդրահարույց կարգավորումներ, որոնք պարունակում են անորո­շու­թյուն­ներ, երկիմաստություններ կամ անհարկի բարդացնում են օրենսդրությունն ու հար­կա­յին հաշվառումը, հարկ վճարողների համար ստեղծում են անհարմարություններ:
3. Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները. Նախագծերի փաթեթով, մասնա­վո­րապես, առա­ջարկվում է՝
1) ԱԱՀ-ի շեմը վերականգնել տարեկան կտրվածքով շրջանառության 115 միլիոն դրամի մակարդակում,
2) անցում կատարել եկամտային հարկի մեկ միասնական դրույքաչափի՝ 2019 թվա­կա­նի սեպտեմբերի 1-ից սահմանելով 23 տոկոս, այնուհետև եկամտային հարկի դրույ­քա­չափը մինչև 2023 թվա­կա­նը աստիճանաբար նվազեցնել 20 տոկոս: Միաժամանակ, առա­ջարկ­վում է եկամտային հարկի դրույքաչափերի և ֆիզիկական անձանց հարկային բեռի նվազեցմանը զուգահեռ աստիճանաբար վերականգնել կուտակային կենսաթոշա­կա­յին հատկացումների մասով պետական բյուջեի և քաղաքացիների մասնակցության հավա­­սա­րու­թյան սկզբունքը,
3) 2020 թվականի հաշվետու տարվա և դրան հաջորդող տարիների համար երկու տոկո­­­սային կետով նվազեցնել շահութահարկի դրույքաչափը և սահմանել 18 տոկոս,
4) օտարերկրյա քաղաքացիների՝ հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող շահա­բա­ժին­ները հարկել ոչ թե եկամտային հարկի 10 տոկոս դրույքաչափով, այլ ՀՀ քաղաքա­ցի­ների համար սահմանված նույն՝ 5 տոկոս դրույքաչափով,
5) 2020 թվականի հունվարի 1-ից էականորեն պարզեցնել փոքր ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան հարկման համակարգը: Մասնավորապես, առաջարկվում է վերացնել արտոնա­գրա­յին հարկի համակարգը, իսկ ինքնազբաղված անձանց հարկման համակարգի և ընտա­նե­կան ձեռնարկա­տի­րու­թյան համա­կարգի փոխա­րեն ներդնել մեկ միասնական՝ միկրո­ձեռ­­նար­կատիրության հարկ­ման համակարգ՝ սահ­մանելով, որ հարկման այս համակար­գից կարող են օգտվել ինչպես իրավա­բա­նա­կան անձինք և անհատ ձեռնարկատերերը, այն­պես էլ անհատ ձեռնարկատեր չհան­դի­սա­ցող ֆիզիկական անձինք, եթե վերջիններիս իրաց­ման շրջանառության տարե­կան մեծու­թյունը չի գերազանցում 24 միլիոն դրամը: Առա­ջարկվում է սահմանել նաև, որ անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձինք հարկման այս համա­կարգից կարող են օգտվել առանց անհատ ձեռնարկատեր հաշ­վառվելու, եթե զբաղվում են Օրենս­գրքով սահմանվող՝ գործունեության պարզունակ տեսակ­ներով: Հարկման համա­կարգի այս վերա­նայումների շրջանակներում նախատես­վում է սահմա­նել, որ՝
ա. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտ չեն կարող համարվել Երևան քաղաքի վար­­­չա­­կան սահմաններում, ինչպես նաև Երևան քաղաքի վար­չա­­կան սահ­մաններից դուրս՝ առևտրի իրականացման վայրերում, առևտրի կենտրոն­նե­րում և տոնա­վա­ճառ­նե­րում առևտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությամբ զբաղվող կազ­­­մա­կեր­պու­թյուն­ներն ու անհատ ձեռնարկատերերը,
բ. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտները իրենց գործունեության մեջ, որպես վարձու աշխատող, կարող են ներգրավել ֆիզիկական անձանց առանց սահմանա­փա­կում­­ների, որոնց վճարվող եկամուտներից եկամտային հարկը հաշվարկվելու է հինգ հազար դրամի չափով,
գ. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտների գործունեության իրականացման վայ­րերի քանակը չի սահմանափակվում,
6) հրաժարվել ակցիզային հարկի տոկոսային դրույքաչափերի կիրառությունից՝ զուգա­հե­ռաբար որոշակիորեն բարձրացնելով մի շարք ապրանքների մասով ակցիզային հարկի դրույքաչափերը ներդնելով ակցիզային հարկի դրույքաչափերը յուրաքանչյուր տարի ճշգրտելու համակարգ,
7) 2019 թվականի սեպտեմբերի 1-ից ակցիզային հարկով հարկել նաև 100 գրամ ըմպե­լիքի մեջ հինգ և ավել գրամ շաքար պարունակող գազավորված ըմպելիքները,
8) բարձրացնել օղու և էթիլային սպիրտի իրացման նվազագույն գները՝ 1 լիտր 100 տոկոսանոց սպիրտի հաշվով 3500 դրամի փոխարեն նախատեսելով 6000 դրամ,
9) վերանայել 301 և ավել ձիաուժ ունեցող՝ հինգ և ավել տարի առաջ արտադրված ավտոմեքենա­ներից շրջակա միջավայր արտանետումների համար բնապահպանական հարկի դրույքա­չափը՝ մեկ ձիաուժի համար ներկայումս նախատեսված 50 դրամի փոխա­րեն սահմա­նելով 150 դրամ,
10) 2020 թվականի հունվարի 1-ից վերանայել տոտալիզատորի (այդ թվում՝ ինտեր­նետ տոտալիզատորի), իսկ 2021 թվականի հունվարի 1-ից՝ շահումով խաղերի (այդ թվում ինտեր­­նետ շահումով խաղերի) կազ­մակերպ­­ման գործունեության հարկման մոտեցում­ները: Մասնավորապես, առաջարկվում է նշյալ գործունեության տեսակների հարկումը կազ­մակերպել այլ՝ ավելի արդար սկզբունք­­ների հիման վրա՝ հաշվի առնելով ոլորտում ստեղծ­ված նոր արդյունքի մեծությունը (այսինքն՝ առաջարկվում է գործունեության այս տեսակ­ների հարկումն իրականացնել շահութահարկի համակարգում): Առաջարկվում է նաև այս փուլում ձեռնպահ մնալ շահումների հարկումից՝ հաշվի առնելով միջազգային փորձի ուսումնասիրության արդյունքներն ու վարչարարական հնարավոր բարդություն­ները,
11) օրենքով սահմանված՝ ԱԱՀ-ից ազատմամբ ներմուծվող ապրանքների ցանկում ներառ­­ված ապրանքներն առանց ԱԱՀ-ի վճարման ներմուծելու հնարավորություն ընձեռել միայն ԱԱՀ վճարողներին,
12) վերանայել հարկային բեռը և սահմանել, որ եկամտային հարկը վճար­վում է ավտո­­մե­քե­նայի վաճառքի գնի 1 տոկոսի չափով, բայց ոչ պակաս, քան յուրաքանչյուր ձիաուժի հաշվով 100 դրամ։ Միևնույն ժամանակ, առաջարկվում է սահմանել, որ եթե ավտոմեքենան վաճառ­վում է ձեռքբերումից 6 ամիս հետո, ապա հարկային պարտավո­րու­թյուն չի առաջանում։ Ընդ որում, առաջարկվում է այս կանոնը կիրառել հետադարձ ուժով՝ 2018 թվականի հուլիսի 1-ից սկսած, որպեսզի անձինք կարողանան մարել նախ­կի­նում կուտակված հարկային պարտավո­րու­թյունները։ Զուգահեռաբար առաջարկվում է Հար­կային օրենսգրքում ամրագրել, որ ֆիզիկական անձանց միջև իրականացվող՝ անշարժ գույքի առք ու վաճառքի գործարքները ենթակա չեն եկամտային հարկով հարկ­ման,
13) ՀՀ հարկային օրենս­գրքում սահ­մանել, որ միջազգային բեռնափոխադրման ծառա­յություն մատուցողների կողմից արտերկրում կատարվող ծախ­սերի փաստաթղթա­վոր­ման նկատ­մամբ պահանջ­ները սահմանում է Կառավարությունը: Միաժամանակ, առա­ջարկվում որոշակիորեն նվազեցնել ճանապարհային հարկի դրույ­քա­չափերը՝ դրանք մոտար­­կելով մինչև 2018 թվականի հունվարի 1-ը սահմանված դրույ­քա­չափերին,
14) ՀՀ հարկային օրենսգրքում ամրագրել, որ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց՝ արտերկ­րից ստացվող կենսաթոշակները Հայաստանի Հանրապետությունումում ենթակա չեն եկամտային հար­­կով հարկման,
15) ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանք արտադրող կամ ներմուծող տնտե­սավարող սուբյեկտներին նույնպես հնարավորություն ընձեռել գործել շրջա­նա­ռու­թյան հարկի համակարգում,
16) ատամնաբույժերի ու ատամնատեխնիկների գործունեությունը 2019 թվականի հուլիսի 1-ից դուրս բերել արտոնագրային հարկի համակարգից,
17) հստակեցնել հարկային օրենսգրքի կիրառության նախորդ ժամանակաշրջանում հայտ­նաբերված խնդրահարույց կարգավորումներ, որոնք պարունակում են անորո­շու­թյուն­­ներ, երկիմաստություններ կամ անհարկի բարդացնում են օրենսդրությունն ու հար­կա­­յին հաշվառումը, հարկ վճարողների համար ստեղծում են անհարմարություններ:
4. Կարգավորման առարկան. Նախագծերի փաթեթի կարգավորման առարկան գոր­ծունեու­թյան տարբեր տեսակների հարկման հարկային համակարգերն են, հարկման օբյեկտ­ները և դրույքաչափերը:
5. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք. Նախագծերի փաթեթը մշակվել է ՀՀ ֆինանսների նախարարության կողմից:
6. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը. Նախագծերի փաթեթի ընդուն­­ման արդյունքում ակնկալվում է բարելավել գործարար և ներդրումային միջա­վայրը, բարե­նպաստ պայմաններ ստեղծել միկրո­ձեռ­նար­կատիրության զարգացման համար, բարձրացնել ազգային տնտեսության մրցունակությունը, նպաստել արտահան­մանը կողմնորոշված արտադրությունների զարգացմանը, տնտեսական աճի համար ապա­հովել կայուն նախադրյալներ:

  • Discussed

    23.01.2019 - 07.02.2019

  • Type

    Legal code

  • Area

    Financial, Economical

  • Ministry

    Ministry of Finance

Send a letter to the draft author

Your suggestion will be posted on the site within 10 working days

Cancel

Views 119501

Print

Suggestions

Հակոբ Մանուկյան

07.02.2019

Նախագիծն ունի միայն ֆիսկալ քաղաքականություն, չկա ոչ մի ազատականացում... ԴԵՄ ԵՄ: ՀՀԿ-ն հասկացել էր իր եզությունը և հաշվապահներին հանեց աահ-ով հարկվողների ցանկից, իսկ դուք տանում եք նույն եզությանը

"ԸԴՎԱՅԶ բիզնես և իրավաբանական խորհրդատվություն" ՍՊԸ

07.02.2019

առաջարկի շարունակություն՝ 1. Ռեգրեսսիվ հարկում Հաշվապահական, խորհրդատվական, իրավաբանական ծառայություններ մատուցող համեմատաբար խոշոր (հարկման ընդհանուր համակարգում գործող) տնտեսվարողները իրենց ձեռքբերումների շոշափելի մասը (բիզնես կենտրոնում գրասենյակի վարձակալություն, ծրագրային լիցենզներ, ՏՏ ծառայություններ, վարչական բնույթի ծառայություններ) կատարում են ԱԱՀ վճարողներից, և կարողանում են կատարել ձեռքբերման ու իրացման գործարքների ԱԱՀ հաշվանց: Բացի դա, նրանք ծառայությունների զգալի մասը մատուցում են ԱԱՀ վճարող հանդիսացող հաճախորդների (որոնք կարող են ԱԱՀ-ն հաշվանցել, և ուստի ծառայությունների գնի մեջ ներառված ԱԱՀ-ի գումարը չեն դիտարկում որպես ծախս) կամ արտասահմանյան հաճախորդների (որոնց մատուցվող ծառայությունների մասով կիրառվում է ԱԱՀ 0 տոկոս դրույքաչափ), և ուստի համեմատաբար հեշտությամբ կարող են ԱԱՀ-ն հավելել իրենց բազային գներին: Արդյունքում նման տնտեսվարողների համար ԱԱՀ-ի գծով հարկային պարտավորությունը առավելագույնը կազմում է շրջանառության 5-7 տոկոս: Միաժամանակ շրջանառության հարկի դաշտում աշխատող իրավաբանական, հաշվապահական ու խորհրդատվական ծառայություններ մատուցողները գրեթե չունեն ԱԱՀ-ով ձեռքբերումներ (որպես կանոն կամ չեն վարձում գրասենյակ, կամ այն վարձում են անհատներից, և ԱԱՀ-ով հարկվող ծախսերի թվում ունեն միայն կոմունալ վճարները ու որոշ գրասենյակային ծախսեր), և արդյունքում նրանց համար ԱԱՀ-ի գծով հարկային պարտավորությունը կազմելու է շրջանառության մինչև 15 տոկոս՝ այսինքն շուրջ երկու անգամ ավել, քան ներկայումս ԱԱՀ դաշտում աշխատողներինը: Հատկապես անհատ փաստաբանների ու հաշվապահների դեպքում էլ ավելի մեծ տարբերություն է ձևավորվում շահութահարկի գծով, քանի որ չունենալով գրասենյակի վարձույթի ու աշխատողների վարձատրության ծախսեր, նրանք շրջանառության հարկ վճարելու են գրեթե ամբողջ շրջանառությունից՝ փաստացի շահութահարկի պարտավորություն ձևավորելով շրջանառության գրեթե 20 տոկոսի չափով: Ընդ որում, տվյալ դեպքում բարձր եկամտաբերությամբ բարձր հարկերը հիմնավորելը տեղին չէ, քանի որ չնայած տոկոսային առումով բարձր եկամտաբերության բացարձակ թվերի առումով խոսքը գնում է բավական ցածր գումարների մասին, և դրանց զգալի նվազումը անմիջապես ազդելու է համապատասխան անձանց կենսամակարդակի ու գնողունակության վրա՝ ինչը ընդհանուր բացասական հետևանքներ է ունենալու ամբողջ տնտեսության վրա: Ուստի չնայած ձևական առումով միասնական մոտեցման, փոփոխությունները հանգեցնելու են փաստացի «ռեգրեսիվ» հարկման հետ՝ երբ փոքր հասույթ ունեցողը վճարում է էապես ավելի շատ հարկ, քան մեծ հասույթ ունեցողը: Նման մոտեցումը հարկային քաղաքականության առումով անհեթեթ է: Մեր պետությունը իր ռազմավարական նպատակների թվում ունի ՓՄՁ զարգացումը, իսկ հարկային քաղաքականության առումով ընդունելի է պրոգրեսիվ, կամ առնվազն համահարթեցված մոտեցումը, բայց ոչ՝ ռեգրեսիվ հարկումը: 2. Ստվերի էական աճ ու հասույթի էքսպատրիացիա՝ հարկային մուտքերի նվազեցմամբ Ինչպես մանրամասն ներկայացվել է ոլորտի կազմակերպությունների կողմից ֆինանսների փոխնախարարի և տնտեսական զարգացման և ներդրումների փոխնախարարի հետ հանդիպմանը, հարկերի բարձրացման դեպքում զգալի թվով իրավաբաններ, հաշվապահներ ու խորհրդատուներ մասամբ կգնան ստվեր, իսկ մասամբ իրենց եկամուտները կձևակերպեն այլ երկրներում (հեռու գնալ պետք չէ՝ հարևան Վրաստանում շատ հեշտ ընկերություն են բացում, վճարում են ավելի քիչ հարկ, ու բոլոր դրսի հաճախորդների գումարները այնտեղով են հա, առաջացած շահույթն էլ ամենայն հավանականությամբ Հայաստան հետ չեն բերում): Այսինքն ամենայն հավանականությամբ հարկային մուտքերի ավելացումը այդքան մեծ չի լինի, որքան կարելի է ակնկալել: 3. Մուլտիպլիկացվող բացասական ազդեցություն տնտեսության վրա Հարկման ընդհանուր համակարգ անցնելու դեպքում բարեխիղճ հարկ վճարողները ստիպված կլինեն իրենց գները բարձրացնել՝ առնվազն ԱԱՀ չափով: Քանի որ շրջանառության հարկի համակարգում գործող տնտեսվարողները հիմնականում սպասարկում են այլ շրջանառության հարկով աշխատողներին, իրենց հաճախորդների համար սա փաստացի ծախս է լինելու: Եթե հաճախորդները համաձայնվեն նման թանկացմանը, ապա կիջնի իրենց եկամտաբերությունը (իսկ շատ ՓՄՁ-ների համար նույնիսկ հաշվապահին վճարվող ավել 10-20 հազար դրամը բավական էական են), իսկ եթե չընդունեն՝ կսկսեն աշխատել ստվեր գնացած անբարեխիղճ հաշվապահների ու փաստաբանների հետ, որոնք որպես կանոն ավելի ցածր որակ ունեն (բարձր որակ ունեցողը միշտ ձգտում է աճել, աշխատել լուրջ հաճախորդների հետ, ու պարզապես չի կարող ստվեր գնալ), որը էլ ավելի ծանր հետևանքներ կարող է ունենալ հաճախորդների համար (արդարության համար նշենք, որ վատ հաշվապահ ունենալը կարող է պետությանը ավել հարկային եկամուտ բերել՝ սխալներից առաջացող տույժերի ու տուգանքների տեսքով, բայց հուսով ենք կառավարությունը նման կերպով հարկային մուտքեր ավելացնելու նպատակ չունի): Ընդ որում, եթե հաշվապահ ունենալը գրեթե անխուսափելի է, ապա իրավաբանների ու խորհրդատուների ծառայությունները դեռ զգալի չափով ընկալվում են որպես «օպցիոնալ», և թանկացման դեպքում դրանցից ավելի քիչ կօտգվեն: Իսկ այդ ծառայությունները գործնականում մեծ կարևորություն ունեն բիզնեսի համար, քանի որ նպաստում են compliance-ին ու արդյունավետության բարձրացմանը: Այսինքն ինչքան քիչ են օգտվում իրավաբանական ու խորհրդատվական ծառայություններից (բնականաբար՝ որակյալ), այդքան տուժում է նրանց կայունությունն ու զարգացումը: Տնտեսական զարգացման նոր մակարդակի դուրս գալ հնարավոր չէ առանց որակյալ խորհրդատուների, իրավաբանների ու հաշվապահների ծառայությունների, ու դրանց թանկացումը անխուսափելիորեն խոչընդոտելու է տնտեսական զարգացմանը: Թեև այս առումով տնտեսական ազդեցությունը հեշտ չափելի չէ (գումարային արտահայտմամբ), բայց ամեն դեպքում պետք է հաշվի առնվի: Ամբողջ նշվածից բխում է, որ խնդրո առարկա փոփոխությունը (նախագծի 33 հոդված) միանգամայն սխալ է հարկային քաղաքականության ու պետության զարգացման առաջնահերթությունների տեսանկյունից, և տրամաբանական է միայն կարճաժամկետ առումով հարկային մուտքեր ավելացնելու առումով (նույնիսկ այս առումով երկար ժամկետում արդյունքը կարող է բացասական լինել՝ եթե հաշվի առնենք վերը նշված բացասական մուլտիպլիկատորները): Այն նաև ըստ էության խտրական է (լայն իմաստով), քանի որ փաստացի առկա է առանց որևէ էական հիմնավորման տարբերակում թիրախավորված 3 ոլորտի ու այլ ծառայությունների միջև, և նաև առկա է փաստացի ռեգրեսիվ հարկում: 4. Իրավական որոշակիության սկզբունք Եթե իրավաբանական ու հաշվապահական ծառայությունների հասկացությունը քիչ թե շատ հստակ է, ապա «խորհրդատվական ծառայություններ» եզրույթը հակասական մեկնաբանությունների տեղիք է տալիս: Գրեթե ցանկացած մտավոր ծառայության տեսակ (մարքեթինգային, ՏՏ, գիտահետազոտական, կառավարման և այլ) իր մեջ կարող է խորհրդատվության էլեմենտներ պարունակել: Ներկայումս հարկային օրենսգիրքը հատուկ կարգավորումներ է սահմանում «խորհրդատվական ծառայությունների» համար 2 դեպքում՝ ծառայությունների մատուցման վայրը ու եկամուտի ստացման աղբյուրը որոշելիս: Երկու դեպքում էլ խորհրդատվական ծառայությունների հետ նույն մոտեցումը սահմանված է նաև վերը նշված «հարակից» ծառայությունների հանդեպ: Ուստի դրանց տարանջատման խնդիր չի առաջանում: Բայց Նախագծի 33-րդ հոդվածի ուժով այս տարանջատումը դառնում է խիստ սկզբունքային, իսկ դրա ոչ հստակ լինելը նշանակում է իրավական որոշակիության բացակայություն, և հղի է շատ հստակ կոռուպցիոն ռիսկերով: Ամփոփելով ամբողջ վերոգրյալը միանգամայն հանգում ենք այն եզրակացությանը, որ Նախագծի 33-րդ հոդվածով նախատեսված փոփոխություններ՝ հաշվապահական, խորհրդատվական, իրավաբանական ծառայություններ մատուցողների մասով սխալ հարկային քաղաքականության ակնհայտ դրսևորում են:

"ԸԴՎԱՅԶ բիզնես և իրավաբանական խորհրդատվություն" ՍՊԸ

07.02.2019

Նախևառաջ անհրաժեշտ ենք համարում ողջունել Նախագծով շրջանառության հարկի շեմի վերականգնումը 115 միլիոն դրամի մակարդակում, քանի որ նման մոտեցումը ուղղակիորեն բխում է «Փոքր և միջին ձեռնարկատիրության պետական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի պահանջներից, ըստ որոնց ՓՄՁ-ի պետական աջակցության հիմնական ուղղություններից է բարենպաստ հարկային քաղաքականության իրականացումը: Հաշվի առնելով, որ նույն օրենքի մինչև 100 մլն դրամ հասույթ ունեցող ձեռնարկություններն որպես կանոն համարվում են գերփոքր, ուստի շրջանառության հարկի շեմի իջեցումը կհակասեր նման ձեռնարկությունների հանդեպ է բարենպաստ հարկային քաղաքականություն իրականացնելու համապատասխան պահանջին: Այն նաև խնդրահարույց կլիներ ՀՀ-ԵՄ Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի (ՀԸԳՀ) 57-րդ և 58-րդ հոդվածներից բխող՝ հատկապես գերփոքր ձեռնարկություններին ԵՄ Փորք Բիզնեսի Ակտի պահանջներին համահունչ աջակցելու պարտավորության տեսանկյունից: Նմանապես ողջունելի է Նախագծի 33-րդ հոդվածով նախատեսվող այն փոփոխությունը, որի ուժով արտոնագրային հարկ վճարողներին, ինչպես նաև ակցիզային հարկ վճարողներին հնարավորություն է ընձեռնվում գործել շրջանառության հարկի ռեժիմով, հաշվի առնելով, որ համապատասխան անձանց շրջանակներում զգալի է գերփոքր ձեռնարկությունների թիվը (այդ թվում տնտեսության կայուն աճի համար կարևոր այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսին է, օրինակ, գինեգործությունը): Միաժամանակ առավել քան խնդրահարույց է Նախագծի 33-րդ հոդվածով նախատեսվող փոփոխությունները, որոնց ուժով շրջանառության հարկի համակարգում գործելու հնարավորությունից զրկվում են հաշվապահական, խորհրդատվական, իրավաբանական ծառայություններ մատուցողները: Հիմնական խնդիրը կապված է այն հանգամանքի հետ, որ փաստացի համապատասխան գործունեություն իրականացնող տնտեսվարողների գերակշիռ մասը հանդիսանում են գերփոքր ձեռնարկություններ («Փոքր և միջին ձեռնարկատիրության պետական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքի և ՀԸԳՀ իմաստով): Այս առումով առկա է հստակ տարբերություն շրջանառության հարկի համակարգում աշխատելու իրավունք չունեցող այլ անձանց հետ, որոնք որպես կանոն ի սկզբանե պետք է հանդիսանան միջին կամ խոշոր ձեռնարկություններ՝ նրանց կապիտալի հանդեպ պահանջներից և/կամ գործունեության բնույթից (այդ թվում՝ հատուկ լիցենզիաների ու թույլտվությունների պահանջներից) ելնելով (բանկեր, վարկային կազմակերպություններ, ապահովագրական ընկերություններ, ներդրումային ընկերություններ, արժեթղթերի շուկայի մասնագիտացված մասնակիցներ, գրավատներ, արտարժույթի առք ու վաճառքի, արտարժույթի դիլերային-բրոկերային առք ու վաճառքի գործունեություն իրականացնողներ, ներդրումային ֆոնդեր, ֆոնդերի կառավարիչներ, վճարահաշվարկային կազմակերպություններ, խաղատներ, շահումով խաղերի կազմակերպման գործունեություն իրականացնողներ, աուդիտորական կազմակերպություններ): Առաջարկվող փոփոխությամբ հաշվապահական, իրավաբանական ու խորհրդատվական ծառայություններ մատուցող գերփոքր ձեռնարկությունները փաստացի զրկվում են բարենպաստ հարկային քաղաքականությունից օգտվելու հնարավորությունից, իսկ իրենց հարկային բեռը կտրուկ ավելանում է: Այս առումով ոլորտի ներկայացուցիչների հետ կայացած հանդիպմանը ֆինանսների փոխնախարար պարոն Պողոսյանի կողմից ներկայացվեց հիմնավորում առ այն, որ շրջանառության հարկը նախատեսված է որպես այլընտրանքային, այլ ոչ թե արտոնյալ հարկային ռեժիմ, մինչդեռ ըստ ՊԵԿ տվյալների շրջանառության հարկով աշխատողների հարկային բեռը մոտ 2-2,5 անգամ պակաս է, քան ընդհանուր հարկային համակարգով աշխատողներինը, ինչն, ըստ փոխնախարարի, հարկային քաղաքականության առումով սխալ է: Մի կողմ թողնելով այն հանգամանքը, որ համապատասխան հիմնավորումը (ավելին՝ համապատասխան փոփոխության որևէ հիմնավորում) չի ներկայացվել Նախագծի հետ օրենքով սահմանված կարգով, հարկ ենք համարում այս հիմնավորմանը (և առհասարակ խնդրո առարկա փոփոխության հիմնավորվածությանը) անդրադառնալ ըստ էության: Այսպես, եթե ընդունենք այն մոտեցումը, որ հարկային քաղաքականության տեսանկյունից շրջանառության հարկը նախատեսված է որպես այլընտրանքային, այլ ոչ թե արտոնյալ հարկային ռեժիմ (ինչը ինքնին վիճելի է՝ հաշվի առնելով ՓՄՁ և հատկապես գերփոքր ձեռնարկությունների հանդեպ բարենպաստ, այսինք՝ նաև որոշ չափով արտոնյալ հարկային քաղաքականություն վարելու պետության՝ վերը նշված պարտավորությունը), ապա այդ դեպքում էլ որևէ կերպ չի հիմնավորվում հատկապես իրավաբանների, հաշվապահների ու խորհրդատուների հանդեպ թիրախավորված անբարենպաստ մոտեցումը: Այն հիմնավորելու համար պարոն Պողոսյանը պնդեց, որ իրավաբանները, հաշվապահներն ու խորհրդատուները առավել բարձր եկամտաբերությունն ունեն, ու նրանք նաև առավել գրագետն են, ու ավելի հեշտ կկարողանան վարել հաշվապահություն ու տալ հաշվետվություններ ընդհանուր հարկային ռեժիմով: Առաջին պնդման մասով որևէ հստակ հաշվարկ չներկայացվեց, իսկ երկրորդ պնդումը ակնհայտ անվերաբերելի է այն պարզ պատճառով, որ հատկապես իրավաբանների ու խորհրդատուի դեպքում գրագիտության մակարդակը որևէ կապ չունի ընդհանուր հարկային ռեժիմով հաշվառում վարելու ունակության հետ, քանի որ վերջինս ամեն դեպքում պահանջում է հատուկ մասնագիտական գիտելիքներ հաշվապահության ոլորտում, և բացի դա՝ որևէ անձի գրագիտության մակարդակի մասին որևէ կանխավարկած կառուցելը սոսկ նրա մասնագիտության հիման վրա միանգամայն անհիմն է: Վերադառնալով եկամտաբերության ենթադրյալ բարձր մակարդակի մասին պնդմանը, նույնիսկ եթե ենթադրենք, որ միջինում իրավաբանները, հաշվապահներն ու խորհրդատուներն ունեն առավել բարձր եկամտաբերություն, քան այլ տեսակի գործունեություն իրականացնող տնտեսվարողները, դա ինքնին որևէ կերպ չի հիմնավորում նրանց համար շրջանառության հարկի համակարգում գործելու առաջարկվող արգելքը, հաշվի առնելով, որ ընդհանուր առմամբ այս համակարգը հասանելի է մնում բոլոր այլ ՓՄՁ-ների համար: Նման թիրախավորումը ակնհայտ խտրական է: Նման մոտեցումը անկհայտ անհիմն է նաև հարկային քաղաքականության տեսանկյունից, քանի որ՝ 1. Փաստացի սահմանում է «ռեգրեսսիվ» հարկում (համեմատաբար փոքր հասույթ ունեցողի նկատմամբ արդյունավետորեն ավելի բարձր հարկային բեռ է սահմանում, քան մեծ հասույթ ունեցողի նկատմամբ): 2. Գործնականում մեծ հավանականությամբ կխթանի ստվերի էական աճ ու հասույթի էքսպատրիացիա, որի հետևանքով չի ապահովի հարկային մուտքերի ակնկալվող աճ: 3. Ի լրումն իրավաբանների, խորհրդատուների ու հաշվապահեների համար հարկային բեռի բարձրացմանը, կունենա նաև մուլտիպլիկացվող բացասական ազդեցություն տնտեսության վրա: 4. Հատկապես խորհրդատվական ծառայությունների մասով խախտում է իրավական որոշակիության սկզբունքի պահանջը: շարունակությունը հաջորդ առաջարկում

See more