«Հայաստանի Հանրապետության ընդերքի մասին օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» Հայաստանի Հանրապետու¬թյան օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» և «Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթ

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

 «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴԵՐՔԻ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ  ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ՊԵՏԱԿԱՆ ՏՈՒՐՔԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ

1. Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը.

1) Օրենքների նախագծերի փաթեթում ներառված՝ «Հայաստանի Հանրապետության ընդերքի մասին օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի մշակման նպատակը ընդերքօգտագործման իրավունքի տրամադրման գործընթացի վարչարարության պարզեցումն է: «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն, վարչական մարմիններն իրավունք չունեն անձանցից պահանջել կատարելու այնպիսի գործողություններ, որոնք արդեն իսկ կատարվել են այդ անձանց կողմից այլ գործողությունների շրջանակներում կամ էլ իրենց բովանդակությամբ ներառվում են կամ կարող են ներառվել այդ շրջանակներում:

Ընդերքօգտագործման իրավունքի տրամադրման չափանիշների ու պայմանների վերանայման և հստակեցման նպատակով առաջարկվում է վերանայել ՀՀ ընդերքի մասին օրենսգրքի (այսուհետ՝ օրենսգիրք) 33-րդ, 38-րդ և 49-րդ հոդվածները, քանի որ դրանք պարունակում են տեղեկանքների ներկայացման դրույթներ, մասնավորապես դիմումատուի՝ Հայաստանի Հանրապետությունում նախկինում ունեցած ընդերքօգտագործման իրավունքի մասին տվյալներ, որոնց տիրապետում է լիազոր մարմինը:

Օրենսգրքով կարգավորված չէ օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության իրավունքի ժամկետի երկարաձգման նպատակով դիմումի ներկայացման և որոշում ընդունելու ժամկետները: Վերջիններիս սահմանված չլինելու դեպքում լիազոր մարմնի կողմից  ընդերքօգտագործման իրավունքի ժամկետի երկարաձգման մասին որոշումը կարող է կայացվել տվյալ իրավունքի ժամկետի լրանալուց հետո կամ ժամկետի երկարաձգման դիմումը կարող է ներկայացվել ընդերքօգտագործման իրավունքի ժամկետի լրանալուց հետո: Ինչը հակասում է «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 32-րդ հոդվածի 5-րդ և 34-րդ հոդվածի 3-րդ պարբերություններին, ինչպես նաև Օրենսգրքի 42-րդ հոդվածի 1-ին մասին` համաձայն որի իրավունքը կարող է երկարաձգվել միմյանց հաջորդող 3 ժամանակահատվածների համար:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը, օրենքի նախագծով նախատեսվել է ընդերքօգտագործման իրավունքի հայցման դիմումին կից պահանջվող փաստաթղթերի ցանկից հանել նմանատիպ փաստաթղթերի անվանումները, մասնավորապես՝ դիմումատուի` Հայաստանի Հանրապետությունում նախկինում ունեցած ընդերքօգտագործման իրավունքի մասին տվյալները, ինչպես նաև պետական գրանցման վկայականի պատճենը՝ նշվում է միայն պետական գրանցման վկայականի համարը:

Անրաժեշտություն է առաջացել նաև ընդերքօգտագործման պայմանագրով ամրագրել օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրականացվելիք աշխատանքների կատարման ժամկետները՝ նպատակ ունենալով պայմանագրով հստակ սահմանելու ընդերքօգտագործողի պարտականություները:  

ՀՀ ընդերքի մասին օրենսգրքով կարգավորված չէ նաև այն դեպքերը, երբ տրանuպորտային կամ հաղորդակցության ուղիների կամ թունելների  կառուցման կամ սելավատարների մաքրման աշխատանքների ժամանակ իրականացված ոչ մետաղական օգտակար հանածոյի հանույթի հետագա օգտագործման իրավահարբերությունները: Ընդերքի ողջամիտ օգտագործման նպատակով նախատեսվում է սահմանել մեկանգամյա թույլտվության տրամադրում, համաձայն որի իրավաբանական անձին հնարավորություն ընձեռնվի համապատասխան նախագծի կամ թույլտվության առակության դեպքում ընդերքի որոշակի տեղամասից կատարված նշյալ հանույթի օգտագործումը:

Իսկ հայկական ատոմային էլեկտրակայանի  բնականոն գործունեությունն ապահովելու համար պինդ ռադիոակտիվ թափոնների երկարաժամկետ պահպանման (թաղման) նպատակով կոնտեյների պատրաստման նպատակով ոչ մետաղական օգտակար հանածոյի հանույթ իրականացնելու թույլտվության կարգը կսահմանի ՀՀ կառավարությունը:

ՀՀ ընդերքի մասին օրենսգրքով ներկայումս չեն կարգավորվում ընդերքօգտագործման թույլտվության գործողության կասեցման հետ կապված իրավահարաբերությունները և կասեցման հիմքերը, այն ինչ ընդերքօգտագործման իրավահարաբերություններում հաճախ գործնականում թույլ են տրվում այնպիսի իրավախախտումներ, որոնց համար զուտ զգուշացում տալը բավարար և իրատեսական չէ, քանի որ օրենքով սահմանված զգուշացման առավելագույն ժամկետում որոշակի խախտումներ վերացնել գործնականում տեխնիկապես անհնար է: Ուստի որպես զգուշացման այլընտրանքային միջոց անհրաժեշտ է սահմանել թույլտվության գործողության կասեցումը:

2) Օրենքների նախագծերի փաթեթում ներառված՝   «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի մշակման նպատակն է ապահովել վարչական (տեղեկատվության) ռեգիստրի տվյալների հավաստիությունը և տիրող իրավիճակի լիարժեքությունը: Քանի որ «Պետական վիճակագրության մասին» ՀՀ օրենքի 13-րդ և 17-րդ հոդվածների համաձայն և 2003թ. հոկտեմբերի 3-ի ՀՀ վիճակարգության պետական խորհրդի «Վարչական (տեղեկատվության) ռեգիստրի վարման և դրանցից տեղեկատվության ստացման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 11-Ն որոշմամբ հաստատված կարգի պահանջների՝ պետական մարմիններն իրականացնում են  ճյուղային (գերատեսչական) հաշվառում (վիճակագրություն) վարչական ռեգիստրների վարման միջոցով, իսկ վարչական վիճակագրություն իրականացնող մարմիններն օրենքներով և այլ իրավական ակտերով սահմանված կարգով իրավունք ունեն ստանալ վարչական ռեգիստրների վարման համար անհրաժեշտ տվյալներ և տեղեկություններ իրավաբանական անձանցից, պետական հիմնարկներից և անհատ ձեռնարկատերերից:

Ընդերքօգտագործման ոլորտում գործունեություն ծավալող իրավաբանական անձանց կողմից վարչական վիճակագրական հաշվետվությունների ներկայացման՝ որպես պարտականություն սահմանված չէ, իսկ վարչական (տեղեկատվության) ռեգիստրի վարման համար ընդերքօգտագործողների կողմից հաշվետվությունները ներկայացվում է կամայականորեն: Ուստի ընդերքօգտագործման ոլորտում  վարչական (տեղեկատվության) ռեգիստրի տվյալների հավաստիությունը և տիրող իրավիճակի լիարժեքությունը ապահովելու համար անհրաժեշտ է «Վարչարական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքում ընդերքօգտագործման ոլորտի վերաբերյալ վարչական վիճակագրական հաշվետվությունների ներկայացման պարտավորությունների չկատրման դեպքում ընդերքօգտագործողներին պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ դրույթներ:

2. Առաջարկվող կարգավորման բնույթը.

Պարզեցնել ընդերքօգտագործման իրավունքի տրամադրման գործընթացի  վարչարարությունը, ինչպես նաև ապահովել վարչական վիճակագրական ռեգիստրի վարումը:

3. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները.

Նախագիծը մշակվել է ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարությունում:

4. Ակնկալվող արդյունքը.

Օրենքի նախագծի ընդունմամբ կպարզեցվի ընդերքօգտագործման իրավունքի տրամադրման գործընթացի  վարչարարությունը, ինչպես նաև վարչական վիճակագրական ռեգիստրի վարումը կիրականացվի լիարժեք՝ ապահովելով ռեգիստրի տվյալների հավաստիությունը: